Παράγοντες κινδύνου εκδήλωσης διατροφικών διαταραχών σε εφήβους

Οι διατροφικές διαταραχές διαγιγνώσκονται συχνά κατά τη διάρκεια της εφηβείας, καθώς η εφηβεία αντιπροσωπεύει μια ταραχώδη περίοδο ζωής για πολλούς νέους. Ποιες είναι οι συνηθέστερες διατροφικές διαταραχές; Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου εκδήλωσης διατροφικών διαταραχών σε εφήβους;

Ποιες είναι οι κυριότερες διατροφικές διαταραχές;

Η νευρική ανορεξία (Ν.Α) και η ψυχογενής βουλιμία (Ψ.Β), ανήκουν σε μια κατηγορία ψυχικών διαταραχών κατά κανόνα, που ονομάζονται «διαταραχές πρόσληψης τροφής». Ονομάζονται έτσι γιατί «πατούν» πάνω σε ψυχικές διεργασίες για να αναπτυχθούν και όταν αναπτύσσονται επηρεάζουν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό την πρόσληψη της τροφής.

Παρότι η νευρική ανορεξία εκδηλώνεται συνήθως στην εφηβεία (περίπου στα 15-19 έτη) και εμφανίζεται 10 φορές συχνότερα στα κορίτσια, είναι δυνατόν να εκδηλωθεί και σε άλλες ηλικίες πολύ μικρότερες ή ακόμα και στα αγόρια ή ακόμα και σε αθλητές ή αθλήτριες. Το αρκετά μεγάλο ποσοστό εμφάνισης της νευρικής ανορεξίας (περίπου στο 1% του γενικού πληθυσμού) αλλά και το γεγονός ότι μόλις το 1/5 των ατόμων ασθενών καταφέρνει να ξεπεράσει πλήρως την διαταραχή, η νευρική ανορεξία το οφείλει μεταξύ άλλων και στην καθυστέρηση της έγκαιρης διάγνωσης της, στον φόβο της διάγνωσης κυρίως από την πλευρά των γονιών καθώς και στην δυσκολία διάκρισης της από παρόμοιες, ήσσονος σημασίας διαταραχές.

Παρόλα αυτά, σύμφωνα με το Καναδικό Υπουργείο Υγείας:

«Οι διατροφικές διαταραχές μπορούν να προληφθούν εάν λαμβάνεται κάποια σχετική δράση, όταν εκδηλώνονται τα πρώτα σημάδια επαναλαμβανόμενης ενασχόλησης του ατόμου με το σωματικό του βάρος και την εικόνα του σώματος του.»

Τα πρώτα σημάδια εκδήλωσης διατροφικών διαταραχών σε εφήβους αφορούν σε:

1. Υπερβολική εστίαση του έφηβου ατόμου στο μέτρημα των θερμίδων του φαγητού.
2. Υπερβολική εστίαση του έφηβου ατόμου σε πρακτικές «υγιεινής διατροφής».
3. Αρνητική γνώμη του έφηβου ατόμου σχετικά με την εικόνα του σώματος του, του βάρους και του σωματότυπου του.
4. Περιορισμός πρόσληψης τροφής (φανερός περιορισμός της τροφής ή κρυφός περιορισμός της τροφής), σκόπιμη αποφυγή σίτισης ή/και παράλειψη γευμάτων.
5. Υπερβολική ενασχόληση με την άσκηση, συχνά σε συνδυασμό με τα παραπάνω.

Παράγοντες κινδύνου εκδήλωσης διατροφικών διαταραχών σε εφήβους: ποια παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο;

1. Παιδιά με υψηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος από τον μέσο όρο των παιδιών της ηλικίας τους.
2. Παιδιά που βίωσαν αρνητικές εμπειρίες ή ακραία αρνητικές καταστάσεις στην ζωή τους, όπως η σεξουαλική κακοποίηση, η λεκτική βία ή το bulling.
3. Παιδιά που είναι επιλεκτικά ή «ιδιότροπα» στο φαγητό τους.
4. Παιδιά που παρουσιάζουν σημάδια περιορισμού της πρόσληψης τροφής ή τρώνε πολύ λιγότερο από το κανονικό, εις γνώση τους ή ως αποτέλεσμα μίμησης προτύπων.
5. Παιδιά που εκφράζουν δυσαρέσκεια για την σωματική τους εικόνα ή για την εξωτερική τους εμφάνιση, όταν αυτή συσχετίζεται ευθέως με το βάρος.
6. Παιδιά που έχουν διαγνωστεί με προβλήματα ψυχικής υγείας όπως το άγχος και κατάθλιψη.
7. Παιδιά και κυρίως κορίτσια στην πρώιμη εφηβεία μεταξύ 12-13 ετών.
8. Παιδιά που χρησιμοποιούν συχνά το φαγητό ως μέσω χειρισμού καταστάσεων και (κυρίως) των γονιών τους.
9. Παιδιά που έχουν εκδηλώσει προβληματικές διατροφικές συμπεριφορές, όπως βουλιμικά επεισόδια ή Νυχτοφαγία.
10. Παιδιά που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, βιώνουν κοινωνική απομόνωση, απόρριψη ή εγκατάλειψη.

⊗Το άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Εάν έχετε υποψίες ότι το παιδί σας ή το παιδί του διπλανού σας ανήκει σε κατηγορία υψηλού κινδύνου εκδήλωσης διατροφικών διαταραχών, δράστε άμεσα αναζητώντας βοήθεια από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1. ICD-10, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, » Ταξινόμηση Ψυχικών Διαταραχών και Διαταραχών της Συμπεριφοράς «, Επιμέλεια, Στεφανής Κ., Σολδάτος Κ., Μαυρέας Β.
2. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Γεώργιος Στ. Καπρίνης «Κλινική Ψυχιατρική» Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανού. (Αθήνα 2011).
3. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, Β. Χολέβα, Ε. Παρλαπάνη, Β-Π. Μπόζικας, Κ. Φωκάς «Eγχειρίδιο Kλινικής Eκπαίδευσης στην Ψυχική Υγεία»,UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 2004).