Νυχτοφαγία. Ένα «νυχτερινό» σύνδρομο

Ένα από τα πιο πρόσφατα καλά αναγνωρισμένα κλινικά σύνδρομα στην ψυχολογία σχετιζόμενο άμεσα με την κακή εικόνα που έχουν για το σώμα τους τα άτομα που παρουσιάζουν πολλά περιττά κιλά, είναι το λεγόμενο «σύνδρομο της νυχτοφαγίας» ή αλλιώς το «σύνδρομο της νυχτερινής υπερφαγίας».

Η νυχτοφαγία συνδέεται κυρίως με την υπερβολική παχυσαρκία (παχυσαρκία 3ου βαθμού), με άτομα δηλαδή που παρουσιάζουν δείκτη μάζας σώματος (Δ.Μ.Σ) πάνω από > 40 χωρίς όμως να αποκλείεται η ύπαρξη της νυχτοφαγίας ως σύνδρομο και σε υπέρβαρα άτομα ή σε άτομα που έχουν φυσιολογικό βάρος ή νομίζουν ότι έχουν υπερβολικό βάρος.

Νυχτοφαγία: τι ακριβώς είναι;

Το χαρακτηριστικό γνώρισμα της νυχτοφαγίας  είναι ότι εκδηλώνεται αργά την νύχτα με διακοπή του ύπνου του ατόμου ώστε αυτό να λάβει μεγάλη ποσότητα τροφής -συνήθως γλυκών που την ημέρα θεωρούνται απαγορευμένα– χωρίς να είναι πλήρως ξεκάθαρο αν το άτομο πεινά πραγματικά ή αν τρώει από λαιμαργία ή απλά από συνήθεια. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις ατόμων που την ημέρα ακολουθούν πολύ αυστηρή δίαιτα στερήσεων και φυσικά το βράδυ πεινούν πολύ ώστε να οδηγούνται στην νυχτοφαγία. Έχει υπολογιστεί από νεότερα ερευνητικά δεδομένα ότι το άτομο που επιδίδεται σε νυχτοφαγία, καταναλώνει εκείνη την ώρα περίπου το 25% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων (περίπου 600 θερμίδες), συνήθως χωρίς διακοπή.

Το σύνδρομο της νυχτοφαγίας συνδέεται άμεσα και με την πρωινή ανορεξία, την πρωινό περιορισμό στην λήψη τροφής ακριβώς επειδή προηγείται η νυχτερινή υπερφαγία με αποτέλεσμα την διαταραχή στον ορθό καταμερισμό της πρόσληψης θερμίδων κατά την διάρκεια του 24ώρου και την προσθήκη κιλών.

Η νυχτοφαγία δεν πρέπει να συγχέεται με το σύνδρομο της επεισοδιακής υπερφαγίας ή αλλιώς το γνωστό μας βουλιμικό επεισόδιο, γιατί δεν σχετίζεται με γρήγορη κατανάλωση τροφής ούτε με πρόκληση εμετού από το άτομο που νυχτοφαγεί. Μπορεί όμως να προκαλέσει διαταραχές ύπνου ή αϋπνίες καθώς τα άτομα αφυπνίζονται έως και 4 φορές κατά την διάρκεια της νύχτας, υπνική άπνοια, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ακριβώς επειδή το άτομο μετά την κατανάλωση της τροφής επιστρέφει στο κρεβάτι του για να κοιμηθεί. Φυσικά, προκαλεί αύξηση βάρους σχηματίζοντας έναν ψυχολογικό φαύλο κύκλο κακής σχέσης με το φαγητό, τα κιλά και το σώμα και ενεργοποιεί την ενοχική σίτιση, την σίτιση δηλαδή με ενοχές ως προς την ποσότητα και την ποιότητα του φαγητού.

Νυχτοφαγία: ποιες είναι οι συνήθεις αιτίες;

Η ψυχολογική πίεση που υφίσταται το άτομο από το ίδιο ή τον περίγυρο του για γρήγορο χάσιμο βάρους αλλά και το στρες από τις πολλές αποτυχημένες προσπάθειες για την αποβολή των περιττών κιλών, δημιουργούν αποδεδειγμένα πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχτεί η νυχτοφαγία όπως και η ψυχογενής βουλιμία όπως και άλλα συσχετιζόμενα σύνδρομα.

Στο γενικότερο προφίλ των ατόμων που παρουσιάζουν το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας ή άλλου τύπου διατροφικές διαταραχές μπορούμε να βρούμε:

• αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης,
• αδυναμία αναβολής της εκφόρτισης της παρόρμησης,
• ασταθή εικόνα του εαυτού και του σώματος,
• συναισθηματική αστάθεια,
• προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις,
• εμμονή με την ζύγιση,
• ενδεχόμενα καταθλιπτική διάθεση,
• αλλά και χαοτική διατροφή (παράλειψη γευμάτων, ασιτία, στέρηση ομάδων τροφίμων, υπερφαγία).

Η αντιμετώπιση της νυχτοφαγίας δεν είναι εξειδικευμένη. Γίνεται στα πλαίσια μιας γενικότερης απώλειας βάρους παράλληλα με ψυχολογική υποστήριξη και απαιτεί έναν προσεκτικό σχεδιασμό διαιτολογίου ώστε το άτομο να μην νοιώθει το αίσθημα της πείνας και της στέρησης, να μην νοιώθει ενοχές για την κατανάλωση τροφής και να μην οδηγείται να τρώει κρυφά μέσα στην νύχτα ούτε από φόβο ούτε από περιορισμό.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, Β. Χολέβα, Ε. Παρλαπάνη, Β-Π. Μπόζικας, Κ. Φωκάς: «Eγχειρίδιο Kλινικής Eκπαίδευσης στην Ψυχική Υγεία«, UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 2004).

2.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Γεώργιος Στ. Καπρίνης: «Κλινική Ψυχιατρική» Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανού. (Αθήνα 2011).