Τι είναι οι λιποδιαλύτες;

Τους έχετε ακούσει, ίσως ενδεχομένως και να τους έχετε αγοράσει στο παρελθόν γνωρίζετε όμως τι είναι οι λιποδιαλύτες; Πόσο αποτελεσματικά και ακίνδυνα είναι τα σκευάσματα των «λιποδιαλυτών» που κυκλοφορούν στο εμπόριο;

Τι είναι οι λιποδιαλύτες;

Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας έχει στραφεί στην αναζήτηση νέων, πιθανών τρόπων αντιμετώπισης της παχυσαρκίας, με εύκολους χειρισμούς και γρήγορα, ανώδυνα αποτελέσματα. Η απώλεια βάρους επιχειρείται να εκτραπεί από τα στενά πλαίσια της μειωμένης πρόσληψης ενέργειας μέσω της τροφής και της παράλληλης αύξησης της κατανάλωσης ενέργειας μέσω της κίνησης και της άσκησης, προσεγγίζοντας την φαρμακευτική επιστήμη και την χορήγηση ουσιών, μεταξύ αυτών και των λεγόμενων «λιποδιαλυτών» ως συμμάχων στην απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους.

Τι είναι οι λιποδιαλύτες: η δράση τους

Τα λιποδιαλυτικά σκευάσματα είναι φαρμακευτικού τύπου συνθετικά σκευάσματα που προωθούνται ως «συμπληρώματα διατροφής» και περιέχουν ουσίες και συστατικά τα οποία έχουν ως στόχο την μεγαλύτερη κινητοποίηση του λίπους και άρα των λιπαρών οξέων για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του οργανισμού και όχι για αποθήκευση στις λιποαποθήκες ή μέσω της απευθείας αποβολής τους από το γαστρεντερικό σύστημα.

Η χρησιμοποίηση των λιποδιαλυτών (ή ορθότερα των λιποδιασπαστικών ή λιποτροπικών ουσιών) συνίσταται στην δράση τους:

• είτε ενεργοποιώντας περισσότερο τον μεταβολισμό του λίπους στον οργανισμό, ενισχύοντας την διάσπαση του λίπους από τις λιποαποθήκες (λιπόλυση),
• είτε αυξάνοντας την διαπερατότητα των κυτταρικών μεμβρανών με αποτέλεσμα την χρησιμοποίηση περισσότερου λίπους για την παραγωγή ενέργειας από τον οργανισμό, υπό την προϋπόθεση ο οργανισμός ασκείται πραγματοποιώντας έξτρα κατανάλωση ενέργειας πέραν του βασικού μεταβολισμού και υπό την προϋπόθεση ότι βρίσκεται σε στέρηση τροφής, άρα δεν αποθηκεύει λίπος εκ νέου.
• είτε αυξάνοντας την κινητικότητα των λιπαρών οξέων και την απευθείας αποβολή τους από το έντερο προκαλώντας στεατόρροια και αφυδάτωση όπως και απώλεια λιποδιαλυτών βιταμινών, οι οποίες για να απορροφηθούν από το έντερο χρειάζονται και την παρουσία λιπών.
• Ορισμένοι λιποδιαλύτες δρουν με περισσότερους από έναν τρόπους, διεγείροντας τον μηχανισμό της λιπόλυσης, αυξάνοντας την θερμοκρασία του σώματος μετά την λήψη τροφής (θερμογενετική δράση της τροφής), αυξάνουν την κινητικότητα των λιπαρών οξέων και την απευθείας αποβολή τους από το έντερο ενώ μειώνουν την δυνατότητα χρησιμοποίησης του ηπατικού και μυϊκού γλυκογόνου όπως και των υδατανθράκων ως πηγή ενέργειας για τον οργανισμό με σκοπό την χρησιμοποίηση μόνο του λίπους, κάτι που έχει κόστος στα επίπεδα ενέργειας των ατόμων. Επιπλέον, πολλά τέτοια σκευάσματα περιέχουν παράλληλα και ουσίες που παρουσιάζουν έντονη διουρητική δράση βοηθώντας στην εκσεσημασμένη απώλεια υγρών.

Ποιες ουσίες προωθούνται ως λιποδιασπαστικές ή λιποτροπικές ή λιποδιαλύτες;

Ο κατάλογος των λιποδιαλυτών που προωθούνται από τις εταιρίες, φαρμακευτικές ή μη για να συνεισφέρουν στην προσπάθεια απώλειας βάρους είναι μακρύς και συνεχώς προστίθενται ή απαγορεύονται ουσίες ανάλογα με την αποτελεσματικότητα ή την επικινδυνότητα τους, οι οποίες αποδεικνύονται μέσω των ερευνών.

Οι πιο συχνά αναφερόμενες ΦΥΣΙΚΕΣ λιποδιαλυτικές ουσίες είναι:

• η καφεΐνη (caffeine),
• η ινοσιτόλη,
• το αμινοξύ L – καρνιτίνη (L- carnitine),
• το αμινοξύ λευκίνη (leucine),
• ο συνδυασμός αμινοξέων καρνιτίνη, φαινυλαλανίνη και μεθειονίνη,
• η ταυρίνη (taurine),
• η χολίνη (choline),
• η λεκιθίνη (lecithin),
• η φορσκολίνη (forskolin), ουσία η οποία ανήκει στα τερπένια και υπάρχει στο φυτό Coleus barbatus, γνωστό και με τα συνώνυμα Plectranthus barbatus,
• η φουκοξανθίνη (fucoxanthin), πρόκειται για καροτενοειδές που βρίσκεται σε συγκεκριμένα φύκη,
• το ιχνοστοιχείο χρώμιο (chromium),
• το καλό για την υγεία λιπαρό οξύ, λινολεϊκό οξύ (linoleic acid),
• τα τριγλυκερίδια μέσης αλύσου (M.C.T),
• το μηλόξυδο,
• η καψαϊκίνη (capsaicin),
• παράγωγα της ασπιρίνης που εξάγονται από τα φύλλα της ιτιάς,
• καθώς και οι συνδυασμοί αυτών.

Οι πιο συχνά αναφερόμενες ΧΗΜΙΚΕΣ-ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ λιποδιαλυτικές ουσίες είναι:

• smart drugs, (έξυπνα ναρκωτικά) όπως η εφεδρίνη και η ψευδο-εφεδρίνη, η οποία προέρχεται από το φυτό εφέδρα, (διεθνώς Ma Huang),
• nootropics, τα λεγόμενα νοοτροπικά φάρμακα (ανήκουν και αυτά στην κατηγορία των smart drugs), τα οποία ενισχύουν τις γνωστικές ικανότητες, την μνήμη, την διάθεση, την προσοχή και την εκτελεστική ικανότητα του οργανισμού ενώ προάγουν την χαλάρωση του οργανισμού. Τέτοιες διεγερτικές ουσίες του κεντρικού νευρικού συστήματος είναι η νικοτίνη, η συνθετική καφεΐνη σε μεγάλες δόσεις, η θεανίνη που βρίσκεται στο πράσινο τσάι, η αρμοδαφινίλη και μοδαφινίλη, η μεθυλφαινιδάτη όπως επίσης και οι γνωστές μας αμφεταμίνες.
• τα ανδρογόνα όπως η θειική δεϋδροεπιανδροστερόνη DHEA,
• ορμόνες και αντι-διουρητική ορμόνη (βασοπρεσίνη).

Ορισμένες από αυτές τις ουσίες είναι τελείως αναποτελεσματικές στο μηχανισμό διάσπασης των λιπών και στην ουσία χρησιμοποιούνται για την αύξηση της θερμότητας του σώματος, τον αναβολισμό της μυϊκής μάζας σε συνδυασμό με την άσκηση, χρησιμοποιούνται για τις αντιοξειδωτικές δράσεις τους και την δέσμευση των ελεύθερων ριζών ή για την προστασία των μεμβρανών των κυττάρων από την καταστροφή. Άλλες ουσίες είναι επικίνδυνες για την υγεία και προκαλούν αύξηση του καρδιακού ρυθμού, καρδιακή ανακοπή, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και επιληπτικές κρίσεις, αφυδάτωση ή απώλεια λίπους και λιποδιαλυτών βιταμινών από τα κόπρανα. Ορισμένες από αυτές τις ουσίες μπορούν να βοηθήσουν -λιγότερο ή περισσότερο- στην διάσπαση των λιπών κάτω όμως από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, οι οποίες είναι:

• Η σωστή, μεσογειακού τύπου ισορροπημένη διατροφή, η οποία όμως είναι υποθερμιδική και σχεδιασμένη με λιγότερες συνολικά θερμίδες που χωρίζονται σε ποσοτικά και θερμιδικά μικρότερα αλλά συχνότερα γεύματα.
• Η εξειδικευμένη, συνεχόμενη και τακτική προπόνηση-άσκηση με έμφαση στην αερόβια άσκηση.

Στην ουσία το αδυνάτισμα και η απώλεια λίπους πραγματοποιούνται ακριβώς λόγω της υποθερμιδικής διατροφής και της άσκησης.

Λιποδιαλύτες και παρενέργειες

Πολλές από τις ουσίες αυτές, αν και έχουν επισημανθεί ως επικίνδυνες και έχουν επίσημα απαγορευθεί από τον FDA (τον Αμερικανικό Φορέα Ελέγχου Τροφίμων και φαρμάκων) ή τον ΕΟΦ στην Ελλάδα, συνεχίζουν να περιέχονται σε σκευάσματα που κυκλοφορούν εντελώς παράνομα, θέτοντας σε κίνδυνο την δημόσια υγεία. Παράδειγμα αποτελεί η εφεδρίνη, η οποία περιέχεται σε τέτοιου τύπου «συμπληρώματα διατροφής» που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή ενώ χρησιμοποιούνται ως διεγερτικά σε σκευάσματα για την απώλεια βάρους ή/και την αύξηση του αναβολισμού των μυών στους αθλητές. (ΕΦΕΤ, οδηγία 2002/46/ΕΚ Περί Συμπληρωμάτων Διατροφής Κανονισμός, 2004).

⊗Μην περιμένετε να τρώτε οτιδήποτε επιθυμείτε και ταυτόχρονα να χάνετε τα περιττά κιλά «καταπίνοντας» τέτοια σκευάσματα. Αναλογιστείτε την ενδεχόμενη επικινδυνότητα τους.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1. Nootropic. En.wikipedia.org. https://en.wikipedia.org/wiki/Nootropic. Published 2020. Accessed March 12, 2020.
2. Nootropics: Types, safety, and risks of smart drugs. Medicalnewstoday.com. https://www.medicalnewstoday.com/articles/326379. Published 2020. Accessed March 12, 2020.
3. Nootropics & smart drugs. The differences. – Healthy pleasures. Healthy pleasures. http://healthypleasures.de/news/nootropics-smart-drugs-the-differences/. Published 2020. Accessed March 12, 2020.
4. A complete guide to smart pills | Lucid. Lucid. https://lucid.me/blog/smart-pills/. Published 2020. Accessed March 12, 2020.
5. Smart drugs: What are they and do they really work? | Smart Drugs For You. Smart Drugs for You. https://provigil24h.com/smart-drugs-what-are-they-and-do-they-really-work/. Published 2020. Accessed March 12, 2020.