Κολοκάσι: το λαχανικό που καλύπτει το 20% των ημερήσιων αναγκών μας σε φυτικό σίδηρο

Το καλοκάσι ή κολοκάσι ή αλλιώς αγκινάρα της Ιερουσαλήμ (Helianthus tuberosus) είναι ένα λαχανικό που έχει μεγάλη, φαγώσιμη ρίζα που μοιάζει με την πατάτα ή την σελινόριζα. Το όνομά του είναι παραπλανητικό, αφού δεν είναι ούτε αγκινάρα, ούτε έρχεται από την Ιερουσαλήμ. Το καλοκάσι λέγεται πως κατάγεται από την Νοτιοανατολική Ασία, συγκεκριμένα από την ανατολική Ινδία και το Μπαγκλαντές ενώ έρευνες δείχνουν πως η καλλιέργειά του ξεκίνησε γύρω στο 5.000 π.Χ. Είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο σε χώρες της Ασίας, της Αυστραλίας, της Αφρικής όπως και στην Κύπρο.

Το κολοκάσι ή αλλιώς αγκινάρα Ιερουσαλήμ

Πρόκειται για ένα μικρό φυτό που φτάνει σε 1-3 μέτρα ύψος, βγάζει κίτρινα λουλούδια που μοιάζουν με τον ηλίανθο, ενώ η ρίζα του που είναι φαγώσιμη, σχεδόν όμοια με το τζίνσενγκ. Η γεύση του είναι γλυκιά, αμυλώδης, ενώ η υφή του τραγανή που θυμίζει βολβό. Χρησιμοποιείται σε πολλές παρασκευές και φαγητά, ιδιαίτερα στην Κύπρο και την Ικαρία όπου η διατροφική αξία και οι χρήσεις του στην μαγειρική διαδόθηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Η διατροφική αξία του κολοκασίου

Το κολοκάσι περιέχει αρκετά μεγάλη ποσότητα φυτικών ινών (6% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας) που:

• συνδέονται με την καλή υγεία του εντέρου και καταπολεμούν την δυσκοιλιότητα.
• αυξάνουν την εντερική απορρόφηση του ασβεστίου και του μαγνησίου από τον οργανισμό.
• μπορεί να μειώσουν τη χοληστερόλη γιατί την καθιστούν μη απορροφήσιμη από το έντερο.

Το καλοκάσι είναι επίσης πλούσιο σε υδατάνθρακες και συγκεκριμένα σε ινουλίνη, έναν υδατάνθρακα που:

• στον οργανισμό μας διασπάται σε φρουκτόζη και χαρίζει στο λαχανικό την γλυκεία του γεύση και στον οργανισμό μας την απαραίτητη ενέργεια.

 

• Η φρουκτόζη βρίσκεται στον βολβό του λαχανικού και δεδομένου ότι είναι 1,5 φορά πιο γλυκιά σε σχέση με την ζάχαρη, δίνει λιγότερες θερμίδες σε σχέση με την γλυκύτητα που προσφέρει. 100 γραμμάρια ωμού λαχανικού, έχουν μόλις 75 θερμίδες!

 

Το κολοκάσι περιέχει επίσης πολλές βιταμίνες και μέταλλα:

• βιταμίνη C (8% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας),

 

• φώσφορο (8% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας),

 

• Β₁ (Θειαμίνη 13% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας),

 

• Κάλιο (13% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας),

 

• και είναι πολύ καλή πηγή σιδήρου για τον οργανισμό (φυτικού σιδήρου γιατί πρόκειται για φυτό) που προσδίδει συνολικά το 20% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας φυτικού σιδήρου αν καταναλωθεί σε ποσότητα 100 γραμμαρίων.

 

Κολοκάσι: Συντήρηση και αποθήκευση

Πριν αγοράσουμε το κολοκάσι, προσέχουμε οι ρίζες του να είναι απαλλαγμένες από κηλίδες ή στίγματα, να μην είναι πολύ μαλακές και να μην έχουν βλάστηση.

Εάν το φυτέψουμε στον κήπο μας, θέλουμε 14 μήνες να παραμείνει μέσα στο χώμα  (όπως η πατάτα) για να δώσει βολβό. Μόλις το φυτό μεγαλώσει, το φύλλωμα γίνει κίτρινο και τα λουλούδια μαραθούν, τότε το βγάζουμε από το χώμα για να το καταναλώσουμε. Το καλοκάσι είναι διαθέσιμο από τον Οκτώβριο μέχρι Μάρτιο.

Η αποθήκευση του στο ψυγείο δεν πρέπει να ξεπερνά τη μια εβδομάδα γιατί μετά μαραίνεται, γι’ αυτό είναι καλύτερα να παραμένει στο έδαφος. Σε περίπτωση που αποθηκευτεί στο ψυγείο, πρέπει να φυλάσσεται σε πλαστική σακούλα.

Κολοκάσι: Καθάρισμα και τρόποι μαγειρέματος

Το καλοκάσι έχει μια ιδιαιτερότητα στο καθάρισμα και το κόψιμο: Δεν το πλένουμε εξωτερικά γιατί βγάζει ένα γλοιώδες υγρό, παρά μόνο το καθαρίζουμε καλά με χαρτί κουζίνας ή με βρεγμένη πετσέτα και στη συνέχεια αφαιρούμε τη φλούδα κόβοντάς τη με το μαχαίρι. Μπορούμε επίσης να το βράσουμε όπως είναι και μετά να αφαιρέσουμε την φλούδα του. ΔΕΝ ΤΟ ΤΡΩΜΕ ΠΟΤΕ ΩΜΟ γιατί περιέχει τοξίνες που αδρανοποιούνται με το βράσιμο.

Μαγειρεύεται και χρησιμοποιείται όπως η πατάτα : ψητό, βραστό ή αχνιστό στον ατμό, ενώ κάνει και πολύ νόστιμες σούπες. Στην Ικαρία το βράζουν και το κάνουν σαλάτα ή μαγειρευτό με φασόλια ή με χοιρινό. Οι Αιγύπτιοι το μαγειρεύουν με μοσχάρι, ενώ στην Ινδία με αρνί. Στις χώρες αυτές σερβίρεται και ως συνοδευτικό σε πολλά πιάτα με καυτερές πιπεριές, κρεμμύδι και ντομάτα ή με καυτερό κάρυ και γαρίδες. Στην Αμερική πωλείται και σαν chips! Στην Ελλάδα βρίσκεται σε συμπυκνωμένους χυμούς εμπορίου, λόγω της φρουκτόζης που περιέχει.

Απολαύστε λοιπόν το καλοκάσι και ξεφύγετε από τις συνηθισμένες συνταγές!

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1.Αντωνία Τριχοπούλου: «ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΑΓΗΤΩΝ», 3^η έκδοση, εργαστήριο υγιεινής και επιδημιολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανού, Αθήνα).