Η Lp(a)-λιποπρωτεΐνη α

Τι είναι η Lp(a), ή η Lp(a)-λιποπρωτεΐνη α; Πώς σχετίζεται με την υγεία;  

Η Lp(a) ή λιποπρωτεΐνη α, είναι ένας τύπος λιποπρωτεΐνης στο αίμα παρόμοια με την LDL (την λεγόμενη “κακή” χοληστερόλη), αλλά είναι συνδεδεμένη με μια επιπλέον πρωτεΐνη που ονομάζεται αποπρωτεΐνη(a), η οποία είναι προσκολλημένη πάνω της.  Η λιποπρωτεΐνη α, δεν επηρεάζεται σημαντικά από την διατροφή ή τον τρόπο ζωής, καθώς τα επίπεδά της καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό γενετικά, είναι δηλαδή γενετικά προκαθορισμένα.

Η Lp(a)-λιποπρωτεΐνη α, είναι ένας ανεξάρτητος παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου, μπορεί να αυξήσει δηλαδή τον καρδιαγγειακό κίνδυνο ακόμα κι αν η LDL και άλλες αθηρογόνες παράμετροι στο αίμα είναι φυσιολογικές για τον οργανισμό και για αυτό θα πρέπει να μετράται στον τακτικό έλεγχο.

Τι σημασία έχει η Lp(a) για την υγεία;

Η Lp(a) έχει μεγάλη σημασία για την καρδιοαγγειακή υγεία, γιατί:

• Σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας, όπως:
  • στεφανιαία νόσος,
  • έμφραγμα του μυοκαρδίου,
  • εγκεφαλικό επεισόδιο.

Πότε πρέπει να μετριέται η Lp(a);

Η μέτρηση της Lp(a) δεν είναι μέρος του συνήθους ελέγχου που κάνουμε για την μέτρηση του λιπιδαιμικού προφίλ μας, αλλά συνιστάται:

• Αν υπάρχει ισχυρό οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιοπάθειας.
• Σε άτομα που έχουν πάθει καρδιαγγειακό επεισόδιο, χωρίς προηγούμενους εμφανείς παράγοντες κινδύνου.
• Όταν η χοληστερόλη είναι ανεξήγητα υψηλή και ΔΕΝ σχετίζεται με τον τρόπο ζωής και την διατροφή.

Ποιες τιμές της Lp(a)-λιποπρωτεΐνης θεωρούνται υψηλές;

Οι τιμές της Lp(a) μετρώνται σε mg/dL ή nmol/L. Τιμές πάνω από 30 mg/dL ή 75-125 nmol/L θεωρούνται συχνά αυξημένες, ανάλογα με το εργαστήριο και τις κατευθυντήριες οδηγίες.

Τι μπορεί να γίνει αν η λιποπρωτεΐνη α είναι αυξημένη;

Δεν υπάρχουν πολλά φάρμακα που να την μειώνουν σημαντικά. Ορισμένα φάρμακα υπό μελέτη όπως οι αναστολείς του RNΑ, δείχνουν σχετική ή μικρή μείωση της Lp(a). Για τον λόγο αυτό, η μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου εστιάζεται πάντα στην πρόληψη και τον έλεγχο άλλων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως η μείωση:

• της κακής χοληστερόλης LDL,
• της πίεσης,
• της ύπαρξης διαβήτη ή αυξημένου ζαχάρου αίματος,
• του καπνίσματος.

Aποπρωτεΐνες (ApoA, ApoB): συχνή σύγχυση με την Lp(a)

Η  Apo Α και η ApoB (αποπρωτεΐνη Α και Β), είναι διαφορετικές πρωτεΐνες από την  Lp(a) γιατί είναι:

• Δομικά συστατικά της LDL, VLDL και άλλων αθηρογόνων σωματιδίων.
• Χρησιμοποιούνται συχνά ως δείκτες του αριθμού των αθηρογόνων σωματιδίων στο αίμα και όχι μόνο της κακής χοληστερόλης.
• Σε αντίθεση με την μέτρηση της LDL (που δείχνει μόνο την ποσότητα της κακής χοληστερόλης που κυκλοφορεί στο αίμα), οι Apo Α και B, δείχνουν των αριθμό των ολικών αθηρογόνων σωματιδίων που κυκλοφορούν στο αίμα, άρα πραγματοποιείται πιο ακριβής εκτίμηση κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων.

Τι είναι η non-HDL χοληστερόλη και ποια η σχέση της με την Lp(a);

Η non-HDL χοληστερόλη είναι ένας δείκτης αθηρωμάτωσης που υπολογίζεται πολύ απλά και θεωρείται καλύτερος δείκτης καρδιαγγειακού κινδύνου από την LDL σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά σε άτομα όταν τα τριγλυκερίδια τους είναι αυξημένα καθώς και σε άτομα με διαβήτη ή μεταβολικό σύνδρομο:

non-HDL = Συνολική Χοληστερόλη – HDL Χοληστερόλη

Η non-HDL χοληστερόλη περιλαμβάνει όλους τους παράγοντες “κακής” χοληστερόλης που κυκλοφορούν στο αίμα, δηλαδή των:

• LDL (κακή χοληστερόλη),
• VLDL,
• IDL,
• Lp(a),
• και των άλλων αθηρογόνων λιποπρωτεΐνών.

Ποιο είναι το φυσιολογικό όριο για την non-HDL χοληστερόλη;

Οι τιμές της εξαρτώνται από τον συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο του ατόμου, μετριέται έμμεσα σε κάθε λιπιδαιμικό προφίλ γιατί υπάρχει ήδη η συνολική τιμής της ολικής χοληστερόλης (Chol) καθώς και η τιμή της HDL χοληστερόλης στην εξέταση, οπότε απλά αφαιρείται η μία από την άλλη. Γενικά, ο στόχος για την non-HDL χοληστερόλη είναι:

Καρδιαγγειακός Κίνδυνος	Στόχος non-HDL (mg/dL)
Χαμηλός	< 130
Μέτριος	< 100
Υψηλός	< 85
Πολύ υψηλός	< 70

⊗ Το άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ζητήστε τις εξετάσεις αυτές από τον ειδικό καρδιολόγο ή τον παθολόγο ή τον γενικό γιατρό σας και αλλάξτε τρόπο ζωής εάν τα αποτελέσματα σας είναι εκτός φυσιολογικών ορίων.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1. Κατσιλάμπρος, Τσίγκος “ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ: Η Πρόληψη και η Αντιμετώπιση μιας Παγκόσμιας Επιδημίας”, (έκδοση του Π.Ο.Υ, Γενεύη, 2000).
2. Αντώνιος Ζαμπέλας : «κλινική διαιτολογία & διατροφή με στοιχεία παθολογίας», Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδη, (Θεσσαλονίκη 2007).
3. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας : «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 1998).