Ήξερες ότι ο καφές αυξάνει την χοληστερόλη;

Γνωρίζετε ότι η υπερκατανάλωση μη φιλτραρισμένου καφέ όπως espresso ή ελληνικού καφέ, μπορούν να αυξήσουν την χοληστερόλη του αίματος;

Η υψηλή ημερήσια κατανάλωση του καφέ που δεν περνάει από ηθμό (φίλτρο) όπως ο ελληνικός καφές, ο γαλλικός καφές πρέσας, ο στιγμιαίος «σκανδιναβικός» καφές ή ο καφές espresso και των παρασκευασμάτων τους, έχει σχετικά πρόσφατα σχετισθεί με μια σειρά επιπτώσεων για την υγεία και ειδικότερα με την αύξηση της χοληστερόλης του αίματος καθώς και την αύξηση της αμινοτρανσφεράσης της αλανίνης (ALT) .

Τα διτερπένια καφεστόλη (διεθνώς cafestol) και καβεόλη ή κασβεόλη (διεθνώς kahweol) που βρίσκονται στους κόκκους και τα τρίμματα του καφέ, είναι υπεύθυνα για την επαγωγή μιας σειράς βιολογικών δράσεων που εμποδίζουν την διάσπαση της χοληστερίνης και την αποβολή της μέσω του εντέρου, προκαλώντας στην ουσία την επανασύνθεση της στον εντερικό αυλό, την  επαναπορρόφηση της και την αύξηση των επίπεδων της στο αίμα. Μελέτες έχουν δείξει ότι η τακτική κατανάλωση βρασμένου, αφιλτράριστου καφέ, αυξάνει τη χοληστερόλη του ορού του αίματος, ενώ ο φιλτραρισμένος καφές όχι, γιατί το φίλτρο κατακρατά και απομακρύνει τις δύο αυτές ουσίες. Η καφεστόλη και ως ένα βαθμό η καβεόλη, δρουν ως ανταγωνιστές των πυρηνικών υποδοχέων Χ pregnane και φαρνεοειδούς Χ (διεθνώς PXR και FXR ), εμποδίζοντας την φυσιολογική ομοιόσταση της χοληστερόλης, προκαλώντας στην ουσία αύξηση της σύνθεσης και της επαναπορρόφησης της από τον οργανισμό (διεθνής έρευνα, Baylor College of Medicine σε μια έκθεση που δημοσιεύεται στο τεύχος Ιουλίου του περιοδικού Molecular Endocrinology, 2007).

Κάθε 10 mg καφεστόλης που περιέχονται σε ένα φλιτζάνι καφέ, η χοληστερόλη του ορού του αίματος αυξάνεται κατά 5 mg/dL (ή αλλιώς κατά 0,13 mmol/L) και η αμινοτρανσφεράση της αλανίνης (ALT) κατά 5 U/L. 

O καφές αυξάνει την χοληστερόλη

Η διαθεσιμότητα της καφεστόλης και της καβεόλης στα τρίμματα και τα σωματίδια κόκκων καφέ είναι:

• Για κάθε 10 mg καφεστόλης που καταναλώνεται την ημέρα, η ολική χοληστερόλη του αίματος (στις εξετάσεις αίματος σας: CHOL) αυξάνεται κατά 5 mg/dL (ή αλλιώς 0,13 mmol/L).
• Η κατανάλωση πέντε 5 φλιτζανιών ημερησίως από οποιονδήποτε από τους παραπάνω τύπους καφέ στην συνήθη δοσολογία τους, θα μπορούσε να αυξήσει την χοληστερόλη του ορού του αίματος κατά μέσω όρο έως 0,2 – 0,3 mmol/L αίματος ή αλλιώς κατά 8-12 mg CHOL/dL στις εξετάσεις αίματος.
• Ο ιταλικός καφές εσπρέσο (espresso) περιέχει 1,0 – 1,5 mg καφεστόλης ανά φλιτζάνι, ανάλογα με την ποικιλία του. Πέντε 5 φλιτζάνια των 30 ml την ημέρα από αυτόν τον τύπο καφέ, αυξάνουν χοληστερόλη κατά 0,13 – 0,15 mmol/L αίματος ή αλλιώς 5-6 mg CHOL/dL.
• Η κατανάλωση πέντε 5 φλιτζανιών των 120 ml καφέ γαλλικού τύπου πρέσας ή με την μέθοδο pour over (που δεν χρησιμοποιούν φίλτρο) ανά ημέρα, για τέσσερεις εβδομάδες, δίνει έως και 30 χιλιοστόγραμμα καφεστόλης και αυξάνει την χοληστερόλη του αίματος κατά 6% έως 8% τοις εκατό ή αλλιώς έως και 15 mg CHOL/dL.
• Άλλες παρόμοιες μέθοδοι εκχύλισης καφέ όπου το άλεσμα καφέ και το νερό έρχονται σε άμεση επαφή όπως ο στιγμιαίος καφές σε φλυτζάνι των 120 ml (αλλά και η μέθοδος moka, percolator) θα μπορούσε να αυξήσουν τη χοληστερόλη του ορού του αίματος κατά 0,15 – 0,2 mmol/L αίματος ή 6-8 mg CHOL/dL στις εξετάσεις αίματος.
• Ο ελληνικός καφές έχει 3-4 mg καφεστόλης ανά φλυτζάνι των 60 ml. Η υψηλή κατανάλωση έως 5 φλυτζάνια ελληνικού καφέ μέσα στην ημερά, αυξάνουν την χοληστερόλη κατά 7,5-10 mg CHOL/dL στις εξετάσεις αίματος.
• Η ποικιλία καφέ espresso robusta έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε καφεστόλη και καβεόλη.
• Ο κανονικός και ο καφές ντεκαφεϊνέ καφές, έχουν παρόμοια περιεκτικότητα σε αυτά τα διτερπένια, γιατί η απομάκρυνση της καφεΐνης δεν επηρεάζει την  συγκέντρωση της καφεστόλης ή της καβεόλης.
• Τα φιλτραρισμένα παρασκευάσματα καφέ με την μέθοδο της σταγόνας ή της διήθησης που χρησιμοποιούν φίλτρο κυτταρίνης, περιέχουν αμελητέα ποσότητα από αυτά τα διτερπένια.
• Η καφεστόλη είναι ισχυρός γνωστός διατροφικός παράγοντας αύξησης της χοληστερόλης και δεν πρέπει να περνά απαρατήρητος από όσους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες καφέ ημερησίως, ακόμα και ελληνικού καφέ που στην χώρα μας θεωρείται «ελαφρύτερος».
• Ο χρόνος παρασκευής των σκευασμάτων καφέ δεν παίζει κανένα ρόλο στην περιεκτικότητα τους σε καφεστόλη και καβεόλη.
• Η υψηλή, χρόνια πρόσληψη καφέ όλων αυτών των τύπων, θα μπορούσε επομένως να αυξήσει την χοληστερόλη του ορού του αίματος και άρα τον κίνδυνο της εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1. «What You Need to Know About Coffee and Cholesterol» , Kate Rope,  Medically Reviewed by Brunilda Nazario, MD on June 24, 2021.

2. «The cholesterol-raising factor from coffee beans, cafestol, as an agonist ligand for the farnesoid and pregnane X receptors, Marie-Louise Ricketts at all, Molecular Endocrinology, 2007.

3. «Cafestol and kahweol in coffee brews: effects on serum cholesterol in humans.», R. Urgert at all, Human Nutrition & Health, 1998.
4. «Effect of a coffee lipid (cafestol) on cholesterol metabolism in human skin fibroblasts.», Bente Halvorsen, 1995.