Άσκηση και υπερπροπόνηση: τα συμπτώματα της υπερπροπόνησης

Οι αθλητές και οι αθλούμενοι στην προσπάθεια τους να βελτιώσουν την αθλητική τους ικανότητα, πολλές φορές ξεπερνούν τα όρια της αντοχής τους στην προπόνηση στην οποία εξειδικεύονται. Υπέρ-προπονούνται τόσο σε ένταση όσο και σε διάρκεια εκγύμνασης, πιστεύοντας πως με τον τρόπο αυτόν θα επιφέρουν πιο γρήγορα και πιο θεαματικά αποτελέσματα στις αθλητικές τους επιδόσεις. Κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει και το αποτέλεσμα συχνά είναι το αντίθετο από το επιθυμητό: κούραση και πτώση των αθλητικών επιδόσεων.

Άσκηση και υπερπροπόνηση:

Τί είναι η υπερπροπόνηση;

Ιατρικά, η υπερπροπόνηση κατατάσσεται στις νεύρο-ενδοκρινικές δυσλειτουργίες όπου η λειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος και του ενδοκρινικού συστήματος διαταράσσεται λόγω της υπερβάλλουσας άσκησης. Το σώμα έχει μειωμένη ικανότητα αποκατάστασης στις περιόδους ξεκούρασης από τις προπονήσεις. Εάν αυτός ο μη ισορροπημένος οργανισμός επιβαρυνθεί με περισσότερη προπόνηση, η κατάσταση χειροτερεύει δραματικά. Επιπρόσθετο στρες από τις καθημερινές δυσκολίες στη δουλειά ή στο οικογενειακό περιβάλλον, κάνουν την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη για τους αθλητές και τους αθλούμενους.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ) ορίζει την υπερπροπόνηση ως “μια κατάσταση υπερβολικής προπόνησης που οδηγεί σε παρατεταμένη κούραση και σε χαμηλές αθλητικές επιδόσεις”.

Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ, η υπερπροπόνηση διακρίνεται σε 2 τύπους, με βάση την μέτρηση των καρδιακών παλμών:

• Τον συμπαθητικό τύπο υπερπροπόνησης: εμφανίζεται στα ομαδικά αθλήματα και στα αθλήματα ταχύτητας. Ένας τρόπος διάγνωσης του συνδρόμου είναι η μέτρηση των καρδιακών παλμών, οι οποίοι σε ακινησία ανευρίσκονται πολύ αυξημένοι σε σχέση με το κανονικό.
• Τον παρασυμπαθητικό τύπο: εμφανίζεται σε αθλήματα αντοχής. Εδώ οι καρδιακοί παλμοί ακινησίας είναι μειωμένοι σε σχέση με το κανονικό. Οι αθλητές που γυμνάζονται με την ταυτόχρονη χρήση παλμογράφου, είναι πιθανόν να παρατηρήσουν τους παλμούς τους να ανευρίσκονται σε χαμηλότερα επίπεδα από ότι συνήθως, ακόμα και κατά την διάρκεια της άθλησης.

Άσκηση και υπερπροπόνηση:

Πως θα αναγνωρίσω το σύνδρομο;

Όλοι οι αθλητές που αισθάνονται κόπωση, εξάντληση και αδυναμία κατά την διάρκεια της προπόνησης τους ή/και πριν ή μετά από αυτήν και ταυτόχρονα η κούραση αυτή δεν οφείλεται σε εξωτερικά αίτια, καθώς επίσης παρατηρούν μειωμένη αθλητική απόδοση ή στάσιμες επιδόσεις για αρκετό καιρό, είναι πιθανόν να πάσχουν από το σύνδρομο της υπερπροπόνησης.

Τα συμπτώματα της υπερπροπόνησης

Όλοι οι αθλητές που εμφανίζουν το σύνδρομο της υπερπροπόνησης, έχουν κοινά συμπτώματα που κατά περίπτωση μπορεί να είναι:

• Η γρήγορη εμφάνιση της κόπωσης από τα πρώτα λεπτά της άθλησης, είναι χαρακτηριστική και συνήθως τερματίζει ή δυσκολεύει την φυσιολογική ολοκλήρωση της προπόνησης.
• Χαμηλές ή στάσιμες επιδόσεις για μακρά χρονικά διαστήματα.
• Νευρικότητα ή/και άγχος.
• Υπερβολική εφίδρωση, δυσανάλογη με την ένταση της άσκησης.
•  Υπογλυκαιμίες λόγω της μειωμένης ποσότητας της γλυκόζης στο αίμα των αθλητών, οι οποίες μπορεί να γίνουν αντιληπτές με ζαλάδα, εφίδρωση, απώλεια συγκέντρωσης ή μνήμης ή ακόμα και με σοβαρή απώλεια συνείδησης.
• Διαταραχές του ύπνου (στο 90% περίπου των περιπτώσεων).
• Κατάθλιψη.
• Έλλειψη όρεξης για φαγητό και μείωση του σωματικού βάρους.
• Συχνές λοιμώξεις και ασθένειες, κυρίως του αναπνευστικού συστήματος.

Άσκηση και υπερπροπόνηση:

Αντιμετώπιση του συνδρόμου και αποκατάσταση

Για την αποκατάσταση των αθλητών που υποφέρουν από το σύνδρομο της υπερπροπόνησης, είναι σημαντικό να ακολουθηθούν συγκεκριμένες πρακτικές που σχετίζονται τόσο με την ίδια την προπόνηση όσο και με την διατροφή:

• Μείωση στην ένταση της προπόνησης.
• Αύξηση των διαλειμμάτων ξεκούρασης κατά την διάρκεια της προπόνησης.
• Διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες και κυρίως σε σύνθετους υδατάνθρακες όπως τα ζυμαρικά, τα δημητριακά και τα άμυλα, για την αποκατάσταση της πλήρωσης του γλυκογόνου των μυών και του ήπατος.
• Διατροφή πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
• Καλή ενυδάτωση και λήψη συγκεκριμένων διαλυμάτων ηλεκτρολυτών για την αποκατάσταση της ενυδάτωσης του σώματος.
• Χρήση υδρομασάζ και σάουνας για την ξεκούραση των μυών και για χαλάρωση.
• Φυσικοθεραπεία όπου και όταν είναι απαραίτητο.
• Πολυβιταμινούχα σκευάσματα, αν είναι αναγκαίο και κατόπιν συνεννοήσεως με τον ιατρό.
• Καλός, ποιοτικός και πολύς ύπνος.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1. Burke, L.Ì. (2001) «Meeting energy needs«. Canadian Journal of Applied Sports Science.
2. Γεωργίου Μανουσάκη : «ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ», έκδοση Γεωργίου Μανουσάκη, (2008).
3. Αντώνιος Ζαμπέλας : «κλινική διαιτολογία & διατροφή με στοιχεία παθολογίας», Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδη, (Θεσσαλονίκη 2007).
4. Μαρία Χασαπίδου – Άννα Φαχαντίδου : «Διατροφή για υγεία, Άσκηση και Αθλητισμό», University Studio Press, (Θεσσαλονίκη 2002).