Γρήγορη απώλεια βάρους: μια σύγχρονη «μόδα»

Στην καθημερινή ενασχόληση μας με την διατροφή και την δίαιτα, όλοι οι επαγγελματίες ερχόμαστε σε επαφή με άτομα που ζητούν την βοήθεια μας για να χάσουν τα περιττά κιλά. Ένας μεγάλος αριθμός ατόμων όμως, αναφέρει πως προσπάθησε πολλές φορές να χάσει το περιττό του βάρος μέσω κάποιου είδους εξαντλητικής δίαιτας, ώστε να έχει γρήγορη απώλεια βάρους και θεαματικά αποτελέσματα, όπως ακριβώς τα ονειρεύτηκε. Ποιος άραγε δεν θα ήθελε να χάσει άμεσα όλα τα περιττά του κιλά ακόμα και αν το τίμημα θα ήταν να στερηθεί και να πεινάσει, έστω και για σύντομο χρονικό διάστημα;

Στην πλειοψηφία τους, τέτοιες διαιτητικές πρακτικές στηρίζονται σε:

• υποθερμικές δίαιτες (ελάχιστων δηλαδή προσλαμβανόμενων θερμίδων από 600-800 θερμίδες, σε κάθε περίπτωση κάτω των 1000 θερμίδων),
• δίαιτες στερήσεων ή παρατεταμένης νηστείας,
• δίαιτες αποκλεισμού σημαντικών ομάδων τροφίμων (ομάδων που έχουν όμως αρκετές θερμίδες όπως οι υδατάνθρακες οι οποίες αν παραλειφθούν για κάποιο χρονικό διάστημα, προφανώς και το βάρος θα πέσει προσωρινά),
• δίαιτες επιλογής επιτρεπόμενων ομάδων τροφίμων που δίνουν την ψευδαίσθηση των επιλογών, έρχονται όμως ταυτόχρονα και με απαγόρευση άλλων ομάδων τροφών που έχουν θερμίδες,
• μονοφαγικές δίαιτες ή δίαιτες πόσης ζωμών (όπως για παράδειγμα σταφυλοχυμών ή τσάι),
• δίαιτες όπου απαγορεύεται ή ελαχιστοποιείται η πρόσληψη στερεάς τροφής και επιτρέπεται η λήψη πόσιμων σκευασμάτων,
• «χημικές» δίαιτες που αποτελούν συνδυασμό των παραπάνω.

Γρήγορη απώλεια βάρους και επιπτώσεις στην υγεία

Οι περισσότεροι λοιπόν έχουν τις εμπειρίες τους. Σπάνια όμως κανείς αναλογίζεται ότι η γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί να έχει πολλές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του. Οι υποθερμιδικές δίαιτες, αυτές δηλαδή που απαρτίζονται από πολύ χαμηλό θερμιδικό περιεχόμενο (συνήθως κάτω των 1000-800 θερμίδων την ημέρα) και συχνά επιβάλλουν αποκλεισμό τροφίμων ή ομάδων τροφών, ενέχουν κινδύνους γιατί:

• Επιβραδύνουν τον βασικό μεταβολισμό παρότι πιστεύεται το αντίθετο καθώς οι προσλαμβανόμενες θερμίδες είναι λίγες και άρα οι ολικές καύσεις λιγότερες,
• Ευνοούν την αποθήκευση των λιπών όταν προσφερθεί η τροφή, για να αντισταθμιστεί ο κίνδυνος ασιτίας,
• Μετά την λήξη της δίαιτας για γρήγορη απώλεια βάρους, ο οργανισμός αποθηκεύει λίπος ευκολότερα και συχνά ξεπερνά αυτό που αρχικά υπήρχε αποθηκευμένο στον οργανισμό με αποτέλεσμα την επαναπρόσληψη των «χαμένων» κιλών και λίπους,
• Ευνοείται η απώλεια μυϊκού ιστού-πρωτεϊνών (περίπου το 1/3 των κιλών που χάνονται προέρχονται από τους μύες και σαν αποτέλεσμα αυτού ο βασικός μεταβολισμός επιβραδύνεται περισσότερο καθώς ο βασικός μεταβολισμός οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ποσοστό μυϊκής μάζας),
• Αυξάνεται επικίνδυνα η συγκέντρωση των τοξικών για τον εγκέφαλο κετονών καθώς ο μεταβολισμός απουσία της γλυκόζης-ζάχαρης και γλυκών που οι δίαιτες αυτές συχνά επιβάλλουν, εκτρέπεται προς την καύση λιπών και άρα την παραγωγή κετονών για την παραγωγή ενέργειας στον εγκέφαλο,
• Τα πρώτα γρήγορα κιλά που χάνονται προέρχονται από υγρά, μέταλλα και ηλεκτρολύτες (οι οποίοι όμως είναι πολύτιμοι για τον οργανισμό) και όχι από την καύση και άρα το χάσιμο λίπους,
• Αυξάνεται η απώλεια νερού-υγρών, μειώνεται το pH των εσωκυττάριων υγρών άρα ευνοείται η καταστροφή των κυττάρων τα οποία μπορούν να ζήσουν μόνο μέσα σε στενά όρια του pH,
• Αυξάνονται τα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων στο αίμα από την υπερπρόσληψη πρωτεϊνών-κρέατος που πολλές από αυτές τις δίαιτες επιτάσσουν,
• Μειώνεται η θερμοκρασία του οργανισμού καθώς οι υποθερμιδικές δίαιτες επιβραδύνουν τον μεταβολισμό, δημιουργούν έλλειμμα θερμίδων, έλλειμμα θρεπτικών συστατικών και διαταραχές ορμονών ή σιδηροπενική αναιμία,
• Συνήθως δεν είναι εξατομικευμένες και δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τα ενδεχόμενα προβλήματα υγείας, το επίπεδο άσκησης ή τον ρυθμό ανάπτυξης των ατόμων,
• Το άτομο που τις εφαρμόζει για χρόνια αποκτά κακή και ενοχική σχέση με το φαγητό καθώς του λαμβάνει τροφή με απαγορεύσεις και περιορισμούς.

 

Οι πιθανές επιπτώσεις μιας εξαντλητικής δίαιτας που επιφέρει γρήγορη απώλεια βάρους στον οργανισμό συχνά γίνονται αντιληπτές όταν ο οργανισμός εμφανίζει σημάδια κακής λειτουργίας άρα είναι ήδη αργά, ενώ σχεδόν ποτέ αυτός που μας συνιστά τέτοιου είδους στερητικές δίαιτες, δεν φροντίζει να μας ενημερώσει ακριβώς για όλες αυτές τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία μας.

Θυμηθείτε ότι ο ιδανικός ρυθμός απώλειας βάρους αντιστοιχεί στο 1% του παρόντος βάρους κάθε εβδομάδα. Δείτε το σχετικό άρθρο εδώ: Ποιος είναι ο ιδανικός ρυθμός απώλειας βάρους;

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1.Burke, L.Ì. (2001) «Meeting energy needs». Canadian Journal of Applied Sports Science.

2.Αντώνιος Ζαμπέλας : «κλινική διαιτολογία & διατροφή με στοιχεία παθολογίας», Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδη, (Θεσσαλονίκη 2007).

3.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας : «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 1998)

4.A. Horstmann and A. Villringer: «The brain’s role in human obesity«.