Γαλακτοκομικά και φυτοφάρμακα: πόσο μολυσμένα είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα?

Όλοι γνωρίζουμε ότι τα γεωργικά φάρμακα είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Για να είναι ασφαλής ο καταναλωτής πρέπει τα γεωργικά φάρμακα να χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές της ορθής γεωργικής πρακτικής, πράγμα που σημαίνει ότι τα τρόφιμα που φτάνουν στον καταναλωτή περιέχουν μεν υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων αλλά σε ακίνδυνες για την υγεία του ανθρώπου ποσότητες. Πόσο όμως ασφαλή είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα που φτάνουν στο τραπέζι μας? Χρησιμοποιούνται γεωργικά φάρμακα κατά την εκτροφή των ζώων? Ποιο ποσοστό από αυτά φτάνει στο τραπέζι μας?

Γαλακτοκομικά και φυτοφάρμακα : ο μηχανισμός μόλυνσης του γάλακτος

Μια ποικιλία εντομοκτόνων που αποτελούνται από χλωριωμένους υδρογονάνθρακες και οργανοφωσφορικές ενώσεις χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση εντόμων που ενοχλούν τις αγελάδες κατά την εκτροφή τους ή για την συντήρηση της τροφής τους. Αν η αγελάδα καταναλώσει ζωοτροφή μολυσμένη με χλωριωμένους υδρογονάνθρακες, τα φυτοφάρμακα αυτά θα περάσουν στο αίμα της και από εκεί θα εναποτεθούν στον λιπώδη ιστό της. Μετά από κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα, ο οργανισμός του ζώου θα καταφέρει να αποδώσει μια ισορροπία στην κατανομή των φυτοφαρμάκων μεταξύ των λιπιδίων του αίματος και του λιπώδους ιστού του ζώου. Ωστόσο, μέρος των μολυσμένων λιπιδίων του αίματος της αγελάδας πηγαίνουν στο γάλα της και από εκεί στο τραπέζι μας. Τα επίπεδα των φυτοφαρµάκων µπορεί να αλλάξουν κατά τη διάρκεια της παρασκευής τυριών και άλλων γαλακτοκοµικών προϊόντων ζύµωσης (αρριάνι – γιαούρτι), καθώς και αλλαγές µπορεί επίσης να προκληθούν κατά την αποστράγγιση του τυριού. Φυτοφάρμακα ανιχνεύονται επίσης και στη άλμη διατήρησης τους.

Γαλακτοκομικά και φυτοφάρμακα : πιο μολυσμένα και από τα φρούτα

• Οι έρευνες έχουν δείξει ότι τα υπολείμματα των οργανοχλωριούχων εντομοκτόνων στο γάλα βρίσκονται σε υψηλότερο επίπεδα από ότι στα φρούτα και στα λαχανικά και τούτο γιατί η κτηνοτροφία έχει πάρει στις μέρες μας τεράστιες διαστάσεις για να καλύψει τις διαρκώς αυξανόμενες απατήσεις των καταναλωτών. Παράλληλα είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι ένα σχετικά μεγάλο ποσοστό των φυτοφαρμάκων αυτών περνούν τελικά στον οργανισμό μας μέσω του γάλακτος που καταναλώνουμε (μελέτη Pietrzak, Fiecko, Tomczynsk, & Smoczynsk, 2000), αλλά πολλά οργανοχλωριωµένα φυτοφάρμακα που περιέχονται στο γάλα παραμένουν στο τυρί κατά τη διάρκεια της παραγωγής του (Bierska, Smoczynski, & Borejszo, 1984).

 

• Τα οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα αντίθετα δεν μεταφέρονται στο γάλα που πίνουμε γιατί ο οργανισμός των θηλαστικών μεταβολίζει τις ουσίες αυτές χωρίς τελικά να μεταφέρονται στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα οργανοφωσφορικά εντοµοκτόνα που εισήχθησαν για την προστασία των φυτών θεωρείται ότι αποσυντίθενται εύκολα και η παρουσία τους στα ζώα και το γάλα οφείλεται κατά κύριο λόγο στην κατανάλωση µολυσµένων ζωοτροφών (σανός, κτηνοτροφικά, βόσκηση).

 

• Άλλοι παράγοντες που ευθύνονται για την παρουσία φυτοφαρµάκων στα γαλακτοκοµικά προϊόντα περιλαμβάνουν την περιβαλλοντική ρύπανση και τα ατυχήµατα κατά την διαδικασία παραγωγής των γαλακτοκομικών (Blüthgen, 2000).

Κατά καιρούς έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για την απομάκρυνση των υπολειμμάτων αυτών από τα γαλακτοκομικά προϊόντα με την επεξεργασία τους γάλακτος που όμως δεν απέδωσαν θεαματικά αποτελέσματα.

Γαλακτοκομικά και φυτοφάρμακα  : τα πιο γνωστά χρησιμοποιούμενα φυτοφάρμακα

Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας WHO/FAO ορίζει τα ανώτερα επιτρεπτά όρια υπολειμμάτων χλωριωμένων υδρογονανθράκων στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα  σε mg/kg επί της λιποπεριεκτικότητας (ποσοστό λιπαρών) του εκάστοτε γαλακτοκομικού προϊόντος.

Ο παρακάτω πίνακας περιλαμβάνει αναλυτικά τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα φυτοφάρμακα στα γαλακτοκομικά προϊόντα :

ΧΛΩΡΙΩΜΕΝΟΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΑΣ	ΑΝΩΤΕΡΑ ΕΠΙΤΡΕΠΤΑ ΟΡΙΑ ΚΑΤΑ WHO/FAO mg/kg προϊόντος
Ολικό DDT	1,25
Aldrin και Dieldrin (μεταβολίτης του DDT)	0,15
Chlordane	0,05
Endrin (μεταβολίτης του DDT)	0,02
Heptachlor & heptachlor epoxide (μεταβολίτης του DDT)	0,15
Hexachlorobenzene	0,3
Lindane (μεταβολίτης του DDT)	0,1
A & b  BHC	–

Η αγορά βιολογικών προϊόντων από ζώα ελευθέρας βοσκής που δεν σιτίζονται με τροφές μολυσμένες με φυτοφάρμακα δεν εξασφαλίζει πάντοτε την απουσία τέτοιων ενώσεων στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Ο λόγος είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με τέτοια φυτοφάρμακα, του νερού και της χλωρίδας ώστε να υπάρχει σχεδόν πάντα επιμόλυνση. Χρειάζεται προσοχή στην επιλογή των γαλακτοκομικών και ελαχιστοποίηση  της υπερκατανάλωσης τους.

 

1. Μπαμπατζιμοπούλου, Μ. (Θεσσαλονίκη, 2002): «Τοξικολογία τροφίμων». Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης, Σχολή Τροφίμων και Διατροφής, τμήμα Διατροφής.
2. (μελέτη Pietrzak, Fiecko, Tomczynsk, & Smoczynsk, 2000),
3. (μελέτη Bierska, Smoczynski, & Borejszo, 1984).
4. (μελέτη Blüthgen, 2000).

 

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Νεστορή Βασιλική , Διαιτολόγος – Διατροφολόγος