Ασθένεια του Wilson και διατροφή

Γνωρίζετε ποια πρέπει να είναι η δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε Χαλκό (Cu) για τους πάσχοντες από την Ασθένεια του Wilson; Επειδή ο Χαλκός που περιέχεται στα τρόφιμα αθροίζεται στους ιστούς των πασχόντων και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την λειτουργία τους, η διατροφή για την Ασθένεια του Wilson θα πρέπει να περιέχει όσο το δυνατόν ΛΙΓΟΤΕΡΟ Χαλκό :

• Το πόσιμο νερό πρέπει να αναλυθεί, επειδή μπορεί να περιέχει πάρα πολύ χαλκό. Εάν το νερό περιέχει περισσότερα από 100 μικρογραμμάρια ανά λίτρο, τότε καλύτερα να χρησιμοποιηθεί εμφιαλωμένο χωρίς μεταλλικά άλατα. Αυτό το νερό πρέπει να περιέχει μόνο 1 μικρογραμμάριο του χαλκού ανά λίτρο.

• Αποφύγετε το αλκοόλ. Μπορεί να είναι επιβλαβές για το συκώτι, το οποίο μπορεί ήδη να έχει βλάβες από την ασθένεια Wilson.

• Διαβάστε τις ετικέτες των τροφίμων, μερικές έτοιμες τροφές αναγράφουν την περιεκτικότητα σε χαλκό. Πάντα ελέγξτε τις ετικέτες της βιταμίνης και των συμπληρωμάτων να δείτε εάν περιέχουν χαλκό.

• Για τον καλύτερο έλεγχο της εισαγωγής χαλκού, επιλέξτε να γεμίσετε το πιάτο μόνο μεσαίες μερίδες ή μέτρια μεγέθη σερβιρίσματος των τροφίμων. Τα παραδείγματα των μεσαίων μερίδων είναι 100 έως 120 γραμμάρια ψημένου κρέατος, ψαριών ή πουλερικών και 1/2 φλιτζάνι ωμών  λαχανικών ή 1 φλιτζάνι βρασμένων λαχανικών σε σαλάτες ή σαν συνοδευτικά του κρέατος-ψαριού. Επιλέξτε επίσης πάντα μια 1 φέτα του λευκού ψωμιού.

• Μην χρησιμοποιείτε μαγειρικά σκεύη χαλκού για μαγείρεμα και επεξεργασία τροφίμων.

ΑΠΟ ΚΡΕΑΣ, ΨΑΡΙ & ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΚΡΕΑΤΟΣ

Φάτε ελεύθερα :
Βοδινό κρέας, αυγά, άσπρο κρέας γαλοπούλας και κοτόπουλο. Μπορείτε να φάτε άφοβα σαλάμια και αλλαντικά που ΔΕΝ περιέχουν χοιρινό κρέας (γαλοπούλας, κοτόπουλου).

Φάτε Ελάχιστα :
Όλα τα ψάρια σε μερίδα των 100 γρ. ψημένων τροφίμων, 1 φορά την εβδομάδα.

Αποφύγετε :

Αρνί, χοιρινό κρέας, ορτύκια, φασιανούς, πάπια, χήνα, καλαμάρι, σολομός, εντόσθια συμπεριλαμβανομένου και του συκωτιού, οστρακόδερμα όπως : συμπεριλαμβανομένων των στρειδιών, των οστράκων, των γαρίδων, του αστακού, των μαλακίων και του καβουριού, ζελατίνη κρέατος που περιέχεται σε κρέατα όπως το μοσχάρι και το βουβάλι. Αποφύγετε όλα τα υποκατάστατα κρέατος όπως λουκάνικα χοιρινά και παραδοσιακά, σαλάμια με χοιρινό κρέας, ζαμπόν, μπέικον, λάντσιον μιτ),την πρωτεΐνης σόγιας (αποφύγετε τα κασέρια light που περιέχουν σόγια) και το tofu.

 ΑΠΟ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

Φάτε ελεύθερα :
Τα περισσότερα λαχανικά, συμπεριλαμβανομένης και της φρέσκιας ντομάτας σε κανονικές μερίδες , 2-3 φορές την εβδομάδα.

Ελάχιστα :
Φρέσκα φασόλια (μαυρομάτικα, χάντρες, φασολάκια) σε ποσότητα 1 φλιτζανιού βρασμένου τροφίμου. Παντζάρια σε ποσότητα ½ φλιτζάνι βρασμένου τροφίμου. Σπανάκι σε ποσότητα ½ φλιτζάνι βρασμένου τροφίμου. Κονσερβοποιημένος χυμός ντομάτας σε ποσότητα 1 φλιτζάνι. Μπρόκολο σε ποσότητα ½ φλιτζάνι βρασμένου τροφίμου και σπαράγγια σε ποσότητα ½ φλιτζάνι βρασμένου τροφίμου. Τα τρόφιμα αυτά να καταναλώνονται 1 φορά στις 15 ημέρες, μόνο στις παραπάνω ποσότητες/ημέρα και ποτέ όλα μαζί την ίδια ημέρα.

Αποφύγετε :
 Τα μανιτάρια. 

ΑΠΟ ΦΡΟΥΤΑ

Φάτε ελεύθερα:
Τα περισσότερα φρούτα. Τα αποξηραμένα στο σπίτι φρούτα επιτρέπονται.

Φάτε Ελάχιστα :
Το μάγκο σε ποσότητα ½  φλιτζάνι ωμό φρούτο, το αχλάδι σε ποσότητα 1 φλιτζάνι ωμό φρούτο και τον  ανανά σε ποσότητα ½  φλιτζάνι ωμό φρούτο. Τα τρόφιμα αυτά να καταναλώνονται 1 φορά στις 15 ημέρες, μόνο στις παραπάνω ποσότητες/ημέρα και ποτέ όλα μαζί την ίδια ημέρα.

Αποφύγετε :

Τα νεκταρίνια και τα ροδάκινα, τις σταφίδες, τους χουρμάδες, τα δαμάσκηνα και το αβοκάντο. 

ΑΜΥΛΑ, ΨΩΜΙΑ & ΣΙΤΗΡΑ

Φάτε ελεύθερα: 
Ψωμιά & ζυμαρικά από καθαρισμένο αλεύρι χωρίς φλοιό (λευκό), ρύζι, αλεύρι βρώμης, δημητριακά που στην συσκευασία τους γράφουν ότι περιέχουν χαλκό μέχρι 0,1 mg ανά 30 γρ του δημητριακού.

Φάτε Ελάχιστα :

• Λευκό ψωμί σίτου (1 φέτα έχει 0,1 mg χαλκού και μπορούμε να φάμε 2-3 φέτες ψωμιού την ημέρα).
• Φρυγανιές λευκές (2 φρυγανιές έχουν 0,1 mg χαλκού και μπορούμε να φάμε 5-6 φρυγανιές ανά ημέρα-αντί για ψωμί) .
• 3 κράκερς σιτάλευρου λευκά (τα 3 κράκερς έχουν 0,1 mg χαλκού και μπορούμε να φάμε 5-6 κράκερς ανά ημέρα-αντί για ψωμί).
• Αλεύρι βρώμης (1/2 φλιτζάνι έχει 0,2 mg χαλκού και μπορούμε να φάμε ½ φλιτζάνι ανά ημέρα).
• Αποξηραμένες και συσκευασμένες σούπες εμπορίου (1 φλιτζάνι έχει 0,2 mg χαλκού και μπορούμε να φάμε 1 φλιτζάνι ανά ημέρα).
• Πατάτες σε οποιαδήποτε μορφή (1/2 φλιτζάνι έχει 0,2 mg χαλκού και μπορούμε να φάμε ½ φλιτζάνι ανά ημέρα).
• Κολοκύθα-κολοκύθια-καρότα-μελιτζάνες (3/4 φλιτζάνι έχει 0,2 mg χαλκού και μπορούμε να φάμε 3/4 του φλιτζανιού ανά ημέρα).
• Πράσινα μπιζέλια (1/2 φλιτζάνι έχει 0,2 mg χαλκού και μπορούμε να φάμε ½ φλιτζάνι ανά ημέρα).Τα τρόφιμα αυτά να καταναλώνονται μέσα στην ημέρα, μόνο στις παραπάνω ποσότητες/ημέρα και ποτέ όλα μαζί την ίδια ημέρα.

Αποφύγετε :
Τα ξηρά φασόλια συμπεριλαμβανομένων των φασολιών σόγιας. Ξηρά μπιζέλια, φακές, κεχρί, κριθάρι, σιτάλευρο ολικής , ψωμιά και δημητριακά πίτουρου ή ολικής αλέσεως. Δημητριακά που αναγράφουν στην ετικέτα τους >0.2 το mg του χαλκού ανά μερίδα. Αλεύρι σόγιας και γενικά σόγια ή σογιέλαιο. Φρέσκες γλυκοπατάτες.

ΑΠΟ ΛΙΠΗ & ΕΛΑΙΑ

Φάτε ελεύθερα :
Βούτυρο, κρέμα γάλακτος, μαργαρίνη, μαγιονέζα, ξινή κρέμα, έλαια και ντρέσινγκ σαλάτας που γίνονται με μαγιονέζα-γιαούρτι.

Ελάχιστα :
Ελιές 2-3 ανά ημέρα. Το ελαιόλαδο να καταναλωθεί 1 κουταλιά σούπας ανά ημέρα.

ΑΠΟ ΓΑΛΑ & ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Φάτε ελεύθερα: 
Γαλακτοκομικά προϊόντα, γάλα και τυριά, τυριά κρέμα.

Αποφύγετε: 
Βούτυρο κακάο (και άρα σοκολάτα), γάλα σόγιας και κακάο.

ΑΠΟ ΓΛΥΚΑ , ΞΗΡΟΥΣ ΚΑΡΠΟΥΣ & ΕΠΙΔΟΡΠΙΑ

Φάτε ελεύθερα :
Τα περισσότερα γλυκά, γλυκά με μέλι, γλυκά κουταλιού από τα επιτρεπόμενα φρούτα, μαρμελάδες από τα επιτρεπόμενα φρούτα, ζελέ και καραμέλες που γίνονται από επιτρεπόμενα συστατικά. Χαρούπι και χαρουπάλευρο. Αν σας αρέσει το φυστικοβούτυρο καταναλώστε 2 κουταλιές σούπας ανά ημέρα, περίπου 2-3 φορές ανά εβδομάδα.

Αποφύγετε :

Τα καρύδια, τους ξηρούς καρπούς και σπόρια-ηλιόσπορους. Επιδόρπια που περιέχουν σοκολάτα ή κακάο.

ΑΠΟ ΠΟΤΑ, ΥΓΡΑ & ΔΙΑΦΟΡΑ

 
Φάτε ελεύθερα: 
Καφές, τσάι, χυμοί φρούτων, λεμονάδα από φρέσκα λεμόνια χωρίς ανθρακικό. 1-2 ποτήρια από τα παραπάνω την ημέρα και ποτέ όλα μαζί.
Ελάχιστα :
Ποτά με διοξείδιο του άνθρακα (330ml). Κέτσαπ (έως 60 γρ. ανά ημέρα που ισοδυναμεί με 2 κουταλιές σούπας). Αποξηραμένες και συσκευασμένες σούπες. Μπύρες χωρίς αλκοόλ (1 κουτάκι 1 φορά κάθε εβδομάδα).
Αποφύγετε :
Στιγμιαία ποτά προγευμάτων (ενεργειακά ποτά με ανθρακικό-ισοτονικά ποτά). Μεταλλικό νερό. Ποτά με βάση τη σόγια. Μπύρες. Πολυβιταμίνες που περιέχουν χαλκό ή ανόργανα άλατα.

Πηγές:

1. Αντώνιος Ζαμπέλας : «κλινική διαιτολογία & διατροφή με στοιχεία παθολογίας», Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδη, (Θεσσαλονίκη 2007).

2.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας : «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 1998)