Ανεξήγητη αναιμία των ηλικιωμένων

Σε τι οφείλεται η ανεξήγητη αναιμία των ηλικιωμένων; Ποια η σχέση της με την χρόνια φλεγμονή, την χαμηλή ερυθροποιητίνη (EPO) και την νεφρική νόσο;

 Η αναιμία των ηλικιωμένων

Παρόλο που η αναιμία των ηλικιωμένων θεωρείται στις μέρες μας ως μια φυσιολογική συνέπεια του γήρατος και δικαιολογείται από την αστοχία των διαφόρων αιμοποιητικών μηχανισμών του οργανισμού, εν τούτοις δημιουργεί πολλών ειδών συννοσηρότητες και παθολογικές καταστάσεις που χρίζουν άμεσης αντιμετώπισης.

Στην τρίτη ηλικία (η τρίτη ηλικία ατόμων ορίζεται από 65 ετών και άνω), η αναιμία διαγιγνώσκεται όταν οι τιμές της αιμοσφαιρίνης ορού αίματος (Hgb) για τους άνδρες είναι κάτω < από 13 gr/ dL και για τις γυναίκες κάτω < από 12 gr/ dL. Θεωρείται ήπια αναιμία που εγκαθίσταται αργά ενώ συχνά διαφεύγει της διάγνωσης.

Τα είδη της αναιμίας στους ηλικιωμένους

Η αναιμία των ηλικιωμένων μπορεί να διακριθεί σε 3 διαφορετικά είδη αναιμίας:

• το 1/3 των περιστατικών οφείλεται σε ανεπαρκή διατροφική πρόσληψη σιδήρου, φυλλικού οξέος ή βιταμίνης Β12 λόγω κακής διατροφής, καχεξίας ή προβλημάτων πρόσληψης τροφής.
• Το 1/3 των περιστατικών οφείλεται σε χρόνια φλεγμονή: απαντάται σε χρόνιες ασθένειες που σχετίζονται με μολύνσεις, ρευματικές νόσους ή κακοήθεις όγκους-καρκίνους και οφείλεται στην χαμηλή ικανότητα επιβίωσης των ερυθρών αιμοσφαιρίων σε συνδυασμό με την προοδευτική αντίσταση στην ερυθροποιητίνη. Χαρακτηρίζεται από χαμηλό σίδηρο ορού αίματος, χαμηλή σιδηροδεσμευτική ικανότητα του οργανισμού (T.I.B.C) με ταυτόχρονα αυξημένη την φερριτίνη του ορού του αίματος. Η αυξημένη φερριτίνη μπορεί να «μπερδέψει» την διάγνωση.
• Το τελευταίο 1/3 των περιστατικών οφείλεται στην «ανεξήγητη αναιμία των ηλικιωμένων». Πρόκειται για μια ήπια αναιμία που χαρακτηρίζεται από χαμηλή δραστηριότητα της αιμοποίησης του μυελού των οστών με χαμηλό απόλυτο αριθμό δικτυοερυθροκυττάρων (πρόκειται για την πρόδρομη μορφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων) και χαμηλό αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αν και ο μηχανισμός της εγκατάστασης αυτού του τύπου αναιμίας δεν πλήρως γνωστός, θεωρείται ότι οφείλεται σε χρόνιες καταστάσεις φλεγμονής, σε μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα σε συνδυασμό με την προοδευτική αντίσταση στην ορμόνη ερυθροποιητίνη (EPO).

Αναιμία των ηλικιωμένων και συμπτώματα:

Παρόμοια με την Αναιμία των ενηλίκων είναι και τα συμπτώματα για τους ηλικιωμένους:

• Τα πρώιμα συμπτώματα της αναιμίας των ηλικιωμένων είναι: κούραση, ταχυκαρδία, αίσθημα παλμών, αίσθημα παλμών που αντανακλά πίσω από το στήθος, δύσπνοια που δεν οφείλεται σε άλλες παθολογικές καταστάσεις.
• Συμπτώματα πιο σοβαρής αναιμίας είναι: συμπτώματα λήθαργου και απώλεια προσανατολισμού, σύγχυση, αρρυθμίες, στηθάγχη, σοβαρές καρδιακές επιπλοκές όπως η καρδιακή ανεπάρκεια που δεν οφείλεται σε άλλες παθολογικές καταστάσεις.
• Συμπτώματα σοβαρότητατης αναιμίας οφειλόμενης σε εσωτερική αιμορραγία ή σοβαρή αιμόλυση: ορθοστατική υπόταση με ή χωρίς λιποθυμίες, συγκοπτικά επεισόδια, έντονες ζαλάδες, συμπτώματα σοκ.

Η αναιμία των ηλικιωμένων από όπου και αν προέρχεται σχετίζεται με:

• Σύνδρομο Frailty: σύνδρομο ευθραυστότητας των ηλικιωμένων.
• Συννοσηρότητες όπως μειωμένη κινητικότητα, γνωστική δυσλειτουργία, αλλαγή διάθεσης, προοδευτική απώλεια της ανεξαρτησίας στην διαβίωση.
• Ανεπάρκεια βιταμίνης D. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D οδηγεί σε αναιμία, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αναιμιών που σχετίζονται με χρόνια φλεγμονή.
• Η ανεπάρκεια σεληνίου μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία μέσω του μηχανισμού των ελεύθερων ριζών και της συνεπαγόμενης οξείδωσης των κυττάρων.
• Προβλήματα στην θυρεοειδική λειτουργία.
• Ρευματικές νόσους.
• Καρκίνους.
• Προβλήματα στην νεφρική λειτουργία και την αντίσταση στην ερυθροποιητίνη: Πολύ συχνά η ανεξήγητη αναιμία των ηλικιωμένων οφείλεται σε αδιάγνωστα προβλήματα νεφρικής λειτουργίας ή στην προοδευτική υπολειτουργία (αντίσταση στην λειτουργία) της αιμοποιητικής ορμόνης ερυθροποιητίνης (EPO). Για τους ηλικιωμένους ασθενείς με προβλήματα νεφρικής λειτουργίας (είτε βρίσκονται στην αιμοκάθαρση είτε όχι) οι φυσιολογικές τιμές αιμοσφαιρίνης κυμαίνονται από 10 gr/ dL έως 12 gr/ dL.
• Εσωτερικές αιμορραγίες (πεπτικό, γαστρικό σύστημα) που διαφεύγουν της διάγνωσης.
• Μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα-λευχαιμίες που διαφεύγουν της διάγνωσης.

Η διατροφική διόρθωση της αναιμίας

Η σωστή ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε σίδηρο, βιταμίνη Β12, βιταμίνη D και φυλλικό οξύ που μπορεί να βοηθηθεί και από την κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής κατόπιν των οδηγιών των θεραπόντων ιατρών. Η προσθήκη παραγόντων αύξησης της αιμοποίησης στην θεραπεία της αναιμίας (όπως ενέσεων ερυθροποιητίνης ή παραγόντων αιμοποίησης-ESA’s) πρέπει να γίνεται προσεκτικά λόγω του κινδύνου αύξησης της πίεσης, υπέρτασης, κινδύνου εγκεφαλικού ή θρόμβωσης. 

⊗Η διόρθωση της αναιμίας των ηλικιωμένων είναι ζωτικής σημασίας για την ποιότητα ζωής τους. Συμβουλευθείτε τον ιατρό σας αν παρατηρήσετε αλλαγή στην ζωτικότητα και τα επίπεδα ενέργειας των ηλικιωμένων του περιβάλλοντος σας.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

 Πηγές:

1.Brie Williams, Anna Chang:  Current Diagnosis & Treatment: “Geriatrics”, Lange, (Second Edition, 2020).

2.Albert M., Knoefel J. “Clinical Neurology of Aging” (Oxford University Press, 2011).