Ενέσεις διαβήτη: δράσεις και παρενέργειες

Τι είναι οι ενέσεις διαβήτη; Έχουν παρενέργειες;

Οι γλιπτίνες (ή αλλιώς DPP-4 αναστολείς) και οι GLP-1 αγωνιστές είναι δύο διαφορετικές κατηγορίες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Αν και σχετίζονται με τον ίδιο ορμονικό άξονα (το ινκρετινικό σύστημα), λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο ώστε να βοηθήσουν στην ρύθμιση του διαβήτη.

Ενέσεις διαβήτη: τι είναι οι γλιπτίνες (DPP-4 inhibitors);

Οι γλιπτίνες, αναστέλλουν το ένζυμο DPP-4 (Dipeptidyl Peptidase-4) το οποίο διασπά την ινκρετίνη GLP-1. Με την αναστολή του ενζύμου DPP-4, επισυμβαίνουν οι εξής αλλαγές στον οργανισμό:

• Αυξάνεται η διάρκεια δράσης της φυσικής ινκρετίνης GLP-1
• Υποβοηθάται η αύξηση της έκκρισης ινσουλίνης και μείωση της ορμόνης γλυκαγόνης (ανάλογα με τα επίπεδα της γλυκόζης στον οργανισμό).
• Επισυμβαίνει ήπια υπογλυκαιμική δράση.
• Δεν ασκείται επίδραση στην όρεξη  και έτσι δεν βοηθάται η απώλεια βάρους.

Παραδείγματα γλιπτινών που κυκλοφορούν στο εμπόριο:

• Σιταγλιπτίνη (Januvia)
• Σαξαγλιπτίνη (Onglyza)
• Λιναγλιπτίνη (Tradjenta)
• Βιλνταγλιπτίνη (Galvus)

Ενέσεις διαβήτη: τι είναι οι GLP-1 αγωνιστές (GLP-1 receptor agonists);

Οι GLP-1 αγωνιστές μιμούνται την φυσική ορμόνη GLP-1, αλλά έχουν μεγαλύτερη διάρκεια δράσης. Δρουν απευθείας στον υποδοχέα του GLP-1 και:

• Ενισχύουν την έκκριση ινσουλίνης.
• Καταστέλλουν την ορμόνη γλυκαγόνη.
• Καθυστερούν τη γαστρική κένωση και άρα μειώνουν την όρεξη. Η καθυστερημένη γαστρική κένωση ναι μεν προκαλεί κορεσμό και απώλεια όρεξης και βάρους, παρουσιάζει όμως παρενέργειες.
• Προκαλούν συχνά απώλεια βάρους λόγω της μειωμένης όρεξης (λόγω της καθυστερημένης γαστρικής κένωσης) που προκαλούν στον άνθρωπο.
• Έχουν αποδειχθεί ευεργετικοί για την καρδιαγγειακή προστασία.

Παραδείγματα GLP-1 αγωνιστών που κυκλοφορούν στο εμπόριο:

• Λιραγλουτίδη (Victoza)
• Σεμαγλουτίδη (Ozempic, Wegovy)
• Ντουλαγλουτίδη (Trulicity)
• Εξενατίδη (Byetta)

Σύγκριση συνοπτικά:

Χαρακτηριστικό	Γλιπτίνες (DPP-4)	GLP-1 αγωνιστές
Οδός χορήγησης	Από του στόματος	Ενέσιμη (ή/και από του στόματος)
Απώλεια βάρους	Όχι	Ναι
Υπογλυκαιμία	Σπάνια	Σπάνια
Καρδιαγγειακή προστασία	Όχι σαφής	Ναι (αποδεδειγμένα)
Δράση στο GLP-1	Έμμεση (μέσω DPP-4)	Άμεση

Ενέσεις διαβήτη: δράσεις και παρενέργειες

Όπως όλα τα φάρμακα έτσι και οι γλιπτίνες και οι GLP-1 αγωνιστές μπορεί να έχουν παρενέργειες, αν και γενικά θεωρούνται ασφαλή και καλά ανεκτά από τους περισσότερους ασθενείς. Ας δούμε τις συχνότερες παρενέργειες ξεχωριστά:

Γλιπτίνες (DPP-4 inhibitors) — Παρενέργειες:

Γενικά ήπιες, αλλά περιλαμβάνουν:

• Κεφαλαλγία
• Ρινίτιδα / φαρυγγίτιδα
• Δυσπεψία
• Ήπιες γαστρεντερικές διαταραχές
• Σπάνια: Αλλεργικές αντιδράσεις, εξανθήματα

Σπάνιες αλλά σοβαρές παρενέργειες:

• Παγκρεατίτιδα (σπάνια, αλλά πρέπει να ελεγχθεί, ειδικά αν εμφανισθεί έντονος κοιλιακός πόνος)
• Σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, κάποιες γλιπτίνες (π.χ. σαξαγλιπτίνη) μπορεί να αυξάνουν ελαφρώς τον κίνδυνο επιδείνωσης των καρδιοπαθειών και για τον λόγο αυτόν, χρειάζεται εξατομικευμένη χορήγηση.

GLP-1 αγωνιστές — Παρενέργειες:

Πιο έντονες στην αρχή της θεραπείας, ειδικά γαστρεντερικές διαταραχές:

• Ναυτία (πολύ συχνή, ειδικά τις πρώτες εβδομάδες)
• Έμετος
• Διάρροια
• Ανορεξία / μειωμένη όρεξη (συνήθως επιθυμητή)
• Απώλεια βάρους (συχνά θετική, αλλά σε κάποιους υπερβολική)

Σπάνιες αλλά σοβαρές παρενέργειες:

• Παγκρεατίτιδα
• Πιθανός αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο θυρεοειδούς (σε ζώα — όχι ξεκάθαρο σε ανθρώπους, αλλά αποφεύγεται σε όσους έχουν ιστορικό C-cell καρκινώματος)
• Προβλήματα στη χοληδόχο κύστη (π.χ. χολολιθίαση)

Συνοψίζοντας: Ενέσεις διαβήτη, δράσεις και παρενέργειες

Κατηγορία	Συχνότερες Παρενέργειες	Σπάνιες/Σοβαρές
Γλιπτίνες	Πονοκέφαλος, δυσπεψία, ήπια γαστρεντερολογικά	Παγκρεατίτιδα, αλλεργίες
GLP-1 αγωνιστές	Ναυτία, εμετός, διάρροια, απώλεια όρεξης	Παγκρεατίτιδα, θυρεοειδικά προβλήματα , χολολιθιάσεις

⊗Το άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά την επίσκεψη σας στον ειδικό διαβητολόγο που θα συνυπολογίσει όλους τους ατομικούς παράγοντες για να σας βοηθήσει στην ενδεχόμενη χορήγηση και στην επιλογή της κατάλληλης θεραπείας για τον διαβήτη. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΦΑΡΜΑΚΟ ΧΩΡΙΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ.

Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Γαστροπάρεση και σακχαρώδης διαβήτης

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

1. American Diabetes Association (ADA). Standards of Medical Care in Diabetes—2024. Diabetes Care, 47(Suppl. 1):S1–S284.
   https://diabetesjournals.org/care/issue/47/Supplement_1
2. Marathe, C.S., et al. (2015). GLP-1 agonists and their side effects. Clinical Pharmacology & Therapeutics, 98(3): 265–275.
3. Pickup, J., & Williams, G. (2018). Textbook of Diabetes (5η έκδ.). Wiley-Blackwell.
   Πλήρης αναφορά σε ενέσεις, παρενέργειες και φαρμακολογία.
4. UK NICE Guidelines – Επιστημονικές οδηγίες με αναφορά σε παρενέργειες:
   Τύπος 2: https://www.nice.org.uk/guidance/ng28
   GLP-1: https://www.nice.org.uk/guidance/ta390