Γαστροπάρεση και σακχαρώδης διαβήτης

Γαστροπάρεση και σακχαρώδης διαβήτης: πρόκειται για συχνή επιπλοκή των διαβητικών ασθενών που χαρακτηρίζεται από εμετούς, συμπτώματα δυσπεψίας, καούρες και συχνά πόνους στο επιγάστριο. Γνωρίζετε τι είναι και πώς να την αντιμετωπίσετε;

Γαστροπάρεση και σακχαρώδης διαβήτης

Η γαστροπάρεση, είναι ένα χρόνιο σύνδρομο του ανώτερου πεπτικού συστήματος που οφείλεται στην καθυστερημένη γαστρική κένωση όπου το στομάχι αργεί να αδειάσει μετά την λήψη τροφής, χωρίς την παρουσία κάποιας αιτιολογίας μηχανικής απόφραξης. Ταλαιπωρεί συχνά τους διαβητικούς ασθενείς και περισσότερο συχνά τις γυναίκες, δεν αποτελεί όμως σύνδρομο που οδηγεί σε αυξημένη θνητότητα.

Χαρακτηρίζεται από ήπια ή έντονη μεταγευματική ναυτία ή/και εμετούς κυρίως άπεπτων τροφίμων που σε πολλούς διαβητικούς ασθενείς μπορεί να είναι σοβαρά, οδηγώντας τους συχνά στο νοσοκομείο με συμπτώματα αφυδάτωσης. Οι εμετοί μπορεί να ξεκινούν και ώρες μετά την λήψη της τροφής, κάτι που μπορεί να μπερδευτεί με τα συμπτώματα των δηλητηριάσεων. Η γαστροπάρεση μπορεί να συνοδεύεται από αίσθημα οπισθοστερνικού καύσου ή καούρας στο στομάχι ή/και αναγωγή υγρών-άπεπτων τροφών στον οισοφάγο χωρίς εμετούς, κάτι που μπορεί να μπερδευτεί με την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ενώ μπορεί να υπάρχει μεταγευματικό αίσθημα πληρότητας στο στομάχι ή απώλεια όρεξης αμέσως μετά την λήψη της τροφής, κάτι που μπορεί να μπερδευτεί με την λειτουργική Δυσπεψία. Είναι επίσης πιθανόν να συνοδεύεται από μεταγευματικό μετεωρισμό της κοιλιάς ή κοιλιακή διάταση-διόγκωση, κάτι που μπορεί να μπερδευτεί με τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου. 

 

Η γαστροπάρεση σχετίζεται με:

• τον σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) του οποίου αποτελεί συχνή επιπλοκή, περίπου το 1/3 των διαβητικών ασθενών φέρεται να υποφέρει από το σύνδρομο συχνά, χωρίς να το γνωρίζει. Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στο πνευμονογαστρικό νεύρο που ελέγχει την σύσπαση των μυών του στομάχου, προκαλώντας την γαστροπάρεση η οποία με την σειρά της επιδεινώνει τα συμπτώματα του διαβήτη. Όταν υπάρχει καθυστέρηση στην κένωση του στομάχου, τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τείνουν να ανεβαίνουν σημαντικά.
• χειρουργικές επεμβάσεις στο στομάχι και ιδιαίτερα στον θόλο του στομάχου (θολοπλαστική, βαγοτομή),
• νοσήματα του συνδετικού ιστού (σκληρόδερμα),
• οποιαδήποτε κατάσταση διακόπτει το νευρομυϊκό κινητικό και αισθητικό έλεγχο του στομάχου,
• περιφερικές αυτόνομες νευροπάθειες, όπως η αμυλοείδωση,
• με την μυασθένεια του Gravis,
• με την νόσο Parkinson,
• με μεταλοιμώδη νοήματα,
• με αυτοάνοσα νοσήματα,
• με παρανεοπλασματικά σύνδρομα,
• με ανεπάρκεια βιταμίνης Β12, καθώς η απορρόφηση της βιταμίνης Β12 στους διαβητικούς ασθενείς είναι φτωχή,
• καθυστερημένη γαστρική κένωση έχει αναφερθεί και σε ασθενείς με διαγνωσμένη λειτουργική δυσπεψία,
• μπορεί να εκδηλωθεί ως ανεπιθύμητη ενέργεια πολλών φαρμάκων, όπως στους αγωνιστές της ντοπαμίνης, στα αντιχολινεργικά, στα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, στους αναστολείς διαύλων ασβεστίου, στα οπιοειδή και στα αντιδιαβητικά φάρμακα (κυρίως στα ανάλογα GLP-1 και ανάλογα της αμυλίνης),
• σε ένα ποσοστό 40% των περιπτώσεων, η γαστροπάρεση μπορεί να είναι ιδιοπαθής, να μην οφείλεται δηλαδή σε καμία από τις παραπάνω αιτίες.

 Γαστροπάρεση και σακχαρώδης διαβήτης: διατροφικές συστάσεις

Για τους γαστροπαρετικούς διαβητικούς ασθενείς αλλά και για όλους τους ασθενείς συνιστώνται:

• Μικρότερα σε όγκο και ποσότητα αλλά ταυτόχρονα συχνότερα γεύματα μέσα στην ημέρα.
• Γεύματα κυρίως υδαρή ή ρευστά, δεν συνιστώνται τα ξερά και τα πολύ στερεά τρόφιμα, ιδιαίτερα επί της εκδήλωσης των συμπτωμάτων.
• Γεύματα χωρίς πολλά λιπαρά τρόφιμα ή τηγανιτά, ιδιαίτερα επί της εκδήλωσης των συμπτωμάτων. Συστήνονται άλιπα κρέατα, μικρή ποσότητα λιπών και ελαίων στο μαγείρεμα, αποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα και τυριά χαμηλών λιπαρών.
• Άπεπτες φυτικές ίνες, όσπρια, βρώμη και πίτουρο, ωμά λαχανικά-σαλάτες καθώς και το κόκκινο κρέας θα πρέπει να αποφεύγονται για την πρόληψη της δημιουργίας πιλωμάτων εντός του στομάχου. Η παρουσία πιλωμάτων στην γαστροσκόπηση μετά από ολονύκτια νηστεία, υποστηρίζει τη διάγνωση της γαστροπάρεσης (πρόκειται για μεγάλα, στερεά, αφυδατωμένα συσσωματώματα υπολειμμάτων τροφών μέσα στο στομάχι που δεν καταφέρνουν να πέπτονται, διεθνώς: food bezoars), ιδιαίτερα επί της εκδήλωσης των συμπτωμάτων. Συστήνονται βρασμένα λαχανικά χωρίς φλούδες και κουκούτσια, μαλακά κρέατα, φρούτα χωρίς φλούδες και δημητριακά λευκής άλεσης.
• Η κατανάλωση ανθρακούχων ποτών πρέπει να αποφεύγεται παρόλο που δημιουργείται η αίσθηση ότι μπορούν να βοηθήσουν στην πέψη.
• Ιδιαίτερη προσοχή να δίνεται στο τελευταίο γεύμα πριν την κατάκλιση που πρέπει να είναι το μικρότερο σε όγκο, ρευστό (μη στερεό) και ταυτόχρονα άλιπο. Συνιστάται η αποφυγή της απευθείας κατάκλισης μετά το γεύμα.
• Συνιστάται το καλό μάσημα της τροφής πριν την κατάποση της.
• Συνιστάται η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε  προβιοτικά σκευάσματα ή ζυμωμένα λαχανικά όπως το τουρσί, το κεφίρ ή το ξινολάχανο.
• Σε ασθενείς με αφυδάτωση και απώλεια βάρους λόγω των εμέτων, κρίνεται σκόπιμη η εντερική διατροφή-σίτιση με ισοοσμωτικά σκευάσματα ηλεκτρολυτών και χαμηλών ή/και διασπασμένων λιπαρών.
• ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΣΩΣΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΟΥ σε ασθενείς με διαβητική γαστροπάρεση.

⊗Συμβουλευτείτε τον ειδικό διαβητολόγο, τον ειδικό παθολόγο και τον διαιτολόγο-διατροφολόγο που μπορούν να σας βοηθήσουν να ρυθμίσετε το σάκχαρο και τα συμπτώματα της διαβητικής γαστροπάρεσης.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1. Κατριού Δ. – Κρεμενόπουλος Γ. – Παντελιάδης Χ. «Παιδιατρική», Δ.Ε.Π, Τομέας Υγείας Παιδιού, Ιατρική σχολή Α.Π.Θ, (Θεσσαλονίκη 1997).
2. Αντώνιος Ζαμπέλας : «κλινική διαιτολογία & διατροφή με στοιχεία παθολογίας», Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδη, (Θεσσαλονίκη 2007).