Σύνδρομο ανήσυχων άκρων και έλλειψη σιδήρου

Γνωρίζετε τι είναι το σύνδρομο ανήσυχων άκρων (restless legs syndrome RLS); Ποια η σχέση του με την έλλειψη σιδήρου και την χρόνια αποφρακτική άπνοια; 

Το σύνδρομο των ανήσυχων άκρων (restless leg syndrome RLS) χαρακτηρίζεται από ένα δυσάρεστο αίσθημα επιθυμίας κίνησης των άνω αλλά πολύ περισσότερο των κάτω άκρων, όταν ο ασθενής δεν κινείται. Το δυσάρεστο αυτό αίσθημα είναι στη ουσία μια έντονη-ακαταμάχητη επιθυμία του ασθενή να κινήσει τα άκρα του, παρότι ο ίδιος είναι ακίνητος και συνοδεύεται από:

• αίσθημα καψίματος,
• αιμωδίας (μούδιασμα),
• πόνου στα άκρα,
• ακούσιες περιοδικές κινήσεις κατά την διάρκεια του ύπνου,
• Η επιθυμία για κίνηση των άκρων επιλύεται μερικώς όταν το άτομο αρχίζει και κινείται.

Το σύνδρομο των ανήσυχων ποδιών μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, κυρίως όμως επιδεινώνεται κατά τις βραδινές ώρες επηρεαζόμενο από τους κιρκάρδιους ρυθμούς και προκαλεί συχνά δυσκολία στην έναρξη του ύπνου ενώ είναι πιθανόν να διατηρείται κατά την διάρκεια του ύπνου, συνοδευόμενο από κινήσεις των άκρων στον ύπνο κατακερματίζοντας την φυσιολογική ακολουθία των σταδίων του ύπνου. Για τον λόγο αυτό, το σύνδρομο θεωρείται συχνή αιτία αυπνίας ή κακής ποιότητας ύπνου κάτι που μπορεί να οδηγεί στο αίσθημα υπνηλίας κατά την διάρκεια της ημέρας.

Σύνδρομο ανήσυχων άκρων και έλλειψη σιδήρου: τα αίτια

Το σύνδρομο αυτό έχει σχετισθεί ευθέως με:

• Καταστάσεις έλλειψης ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη είναι μια οργανική ουσία που ανήκει στην οικογένεια των κατεχολαμινών. Στον εγκέφαλο δρα ως νευροδιαβιβαστής και χρησιμοποιείται από τα νευρικά κύτταρα για να επικοινωνούν μεταξύ τους.
• Έλλειψη σιδήρου καθώς ο σίδηρος αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την σύνθεση της ντοπαμίνης.
• Σε ένα ποσοστό ασθενών το σύνδρομο είναι ιδιοπαθές, δεν οφείλεται δηλαδή σε καμία άλλη παθολογική κατάσταση και ως ένα βαθμό, το σύνδρομο αυτό κληρονομείται.
• Ασθενείς με  νόσο του Parkinson ενδέχεται να παρουσιάζουν το σύνδρομο, ενδεχόμενο που αυξάνεται όσο αυξάνεται και η ηλικία του ασθενούς.
• Ασθενείς με διάσπαση προσοχής ενδέχεται να παρουσιάζουν το σύνδρομο, ενδεχόμενο που αυξάνεται όσο αυξάνεται και η ηλικία του ασθενούς.
• Ασθενείς με χρόνια αποφρακτική άπνοια σε ποσοστό 2-5% παρουσιάζουν το σύνδρομο, ενδεχόμενο που αυξάνεται όσο αυξάνεται και η ηλικία του ασθενούς.

Συχνότερα αίτια του συνδρόμου είναι καταστάσεις έλλειψης σιδήρου και ντοπαμίνης όπως:

• διατροφικές διαταραχές,
• κακή διατροφή φτωχή σε σίδηρο,
• αιμοκάθαρση,
• εγκυμοσύνη,
• κάπνισμα,
• χρόνια αιμορραγία που δεν διορθώνεται,
• η χρόνια χρήση αντικαταθλιπτικών (τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, σεροτονινεργικά αντικαταθλιπτικά όπως  SSRI, SNRI, αναστολείς-ΜΑΟ στους οποίους συμπεριλαμβάνεται το αντιπαρκινσονικό σκεύασμα ρασαγιλίνη και σελεγιλίνη),
• η χρόνια χρήση νευροληπτικών φαρμάκων που δεσμεύουν τους υποδοχείς της ντοπαμίνης.

Σύνδρομο ανήσυχων άκρων: διάγνωση και θεραπεία

Για την διάγνωση και αντιμετώπιση του συνδρόμου συνιστάται δοκιμασία πολυπνογραφίας όπου καταγράφονται οι ακούσιες περιοδικές κινήσεις των άκρων κατά την διάρκεια του ύπνου, οι οποίες σε ποσοστό 85% των ασθενών παρουσιάζονται στο σύνδρομο. Εάν η πολυπνογραφία δεν μπορεί να θέσει την διάγνωση, συνιστάται η εφαρμογή κινησιογράφου στην κνήμη (actigraphy) όπου για ένα διαστήματα από 1 έως και  2 εβδομάδων, καταγράφονται οι κινήσεις της κνήμης του ασθενούς για να αξιολογηθεί η παρουσία του συνδρόμου.

Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει την διόρθωση της έλλειψης σιδήρου ενώ σε περιπτώσεις έλλειψης ντοπαμίνης, συνιστάται η χορήγηση ντοπαμίνης ή αγωνιστών ντοπαμίνης (ουσιών ενισχυτών της ντοπαμίνης) σε μικρές δόσεις που είναι αρκετές για να διορθώσουν το πρόβλημα. Εναλλακτικά χορηγούνται κλοναζεπάμη και γκαμπαπεντίνη.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας : «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 1998)

2.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Νευροεπιστημών, Ι. Λογοθέτης, Ι. Μυλωνάς: «ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 2017)

3. Αναστάσιος Μπονάκης, Εμμανουήλ Βαγιάκης, σύντομη ανασκόπηση «Πέρα από την άπνοια» περιοδικό Πνεύμων, 2009, 22(1): 85-93.