Ζάχαρα στα τρόφιμα: τα 4 είδη ζαχάρων στα τρόφιμα

Τα ζάχαρα στα τρόφιμα (ορθότερα τα σάκχαρα στα τρόφιμα) είναι από τα πιο πολυσυζητημένα αλλά και παρεξηγημένα θέματα στον τομέα της διατροφής σήμερα. Η αιτία για αυτό είναι η άγνοια του κοινού σχετικά με τα είδη των ζαχάρων που μπορούμε να συναντήσουμε στα τρόφιμα τα οποία καταναλώνουμε σε καθημερινή βάση. Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι τα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη είναι η βασική αιτία για τα περισσότερα θέματα υγείας της σημερινής εποχής, τόσο πολύ που φοβούνται να καταναλώσουν φρούτα επειδή φοβούνται ότι περιέχουν ζάχαρη! Περιέχουν όμως όλα τα τρόφιμα τα ίδια ζάχαρα;

Ζάχαρα στα τρόφιμα: τα 4 είδη ζαχάρων στα τρόφιμα

1. Φυσικά ζάχαρα στις τροφές, όπως η φρουκτόζη, η γαλακτόζη, η λακτόζη (γαλακτόζη και γλυκόζη), καθώς και η μαλτόζη. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται ολόκληρα τα φρούτα και τα λαχανικά όλων των ειδών, τα όσπρια, οι ρίζες και οι βολβοί μερικών βοτάνων και μπαχαρικών καθώς και τα γαλακτοκομικά προϊόντα που ΔΕΝ περιέχουν πρόσθετη ζάχαρη. Ανήκουν επίσης τα σιρόπια από φυτά με γλυκαντικές ιδιότητες όπως το σιρόπι ρυζιού, καρύδας, αγαύης, βύνης, το σιρόπι από ρύζι, το ιμβερτοζάχαρο. Στην κατηγορία αυτή ανήκει και το μέλι όλων των ειδών και το χαρουπόμελο, καθώς και οι φυσικοί, φρεσκοστυμμένοι χυμοί φρούτων και λαχανικών. Τα ζάχαρα αυτά περιέχονται σε διάφορες περιεκτικότητες στα τρόφιμα που συνήθως είναι χαμηλές, συνοδεύονται όμως και από μια σειρά από βιταμίνες, μέταλλα, αντιοξειδωτικά συστατικά αλλά και φυτικές ίνες. Στα φυσικά ζάχαρα ανήκει και η μαλτόζη η οποία βρίσκεται στην βύνη και άρα στα προϊόντα που παρασκευάζονται από αυτήν, όπως η μπύρα. Αν κάποιος σας πει ότι δεν μπορείτε να φάτε μπανάνες επειδή έχουν «πολλή ζάχαρη», μάλλον δεν γνωρίζει τίποτα για τα φυσικά ζάχαρα των τροφίμων.
2. Προστιθέμενη “κρυφή” ζάχαρη σε τροφές που έχουμε την τάση να θεωρούμε υγιεινές: Εδώ ανήκουν πολλά τρόφιμα που η βιομηχανία τροφίμων μας “πλασάρει” ως υγιεινές επιλογές καθημερινής διατροφής, στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για τρόφιμα που περιέχουν προστιθέμενα κρυφά ζάχαρα που δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι. Τέτοια κρυφά ζάχαρα συνήθως είναι: το σιρόπι γλυκόζης ή σιρόπι γλυκόζης-φρουκτόζης, το σιρόπι σφένδαμου που περιέχει ζαχαρόζη (δηλαδή ζάχαρη), η μελάσα που περιέχει κάποιο ποσοστό ζάχαρης κατά την παρασκευή της, η μελάσα ροδιού που περιέχει επίσης ζάχαρη, η ζάχαρη Turbinado ή Demerara και όλων των ειδών οι ακατέργαστες ζάχαρες (που στην ουσία είναι ζάχαρες) όπως και η καραμέλα που παρασκευάζεται από ζάχαρη. Τέτοια προϊόντα είναι τα δημητριακά και οι μπάρες ολικής αλέσεως με ζαχαρούχα φρούτα, “γάλατα” και βούτυρα καρπών που περιέχουν ζάχαρη, γλυκά, προϊόντα ζαχαροπλαστικής και σοκολάτες με εναλλακτικές ζάχαρες όπως η ζάχαρη καρύδας καθώς και τα ζαχαρωμένα φρούτα ή τα γιαούρτια με φρούτα. Εδώ υπάγονται και συσκευασμένα ροφήματα με “no sugar added” που δεν έχουν πρόσθετη-έξτρα ζάχαρη, αλλά παρασκευάστηκαν αρχικά με ζάχαρη!
3. Προϊόντα με φανερά μεγάλα ποσά πρόσθετων ζαχάρων και ζάχαρης. Όλοι τα γνωρίζουμε και τα έχουμε καταναλώσει για αυτό και γνωρίζουμε ότι πρέπει να τα μειώσουμε τόσο σε ποσότητα όσο και σε συχνότητα κατανάλωσης. Αυτή η συνειδητοποίηση καθιστά αυτά τα τρόφιμα λιγότερο πιθανό να μας βλάψουν, ακριβώς επειδή γνωρίζουμε την μεγάλη περιεκτικότητα τους σε πρόσθετα ζάχαρα. Τέτοια τρόφιμα είναι τα ζαχαρούχα αναψυκτικά και τα ενεργειακά ποτά, οι συσκευασμένοι καφέδες, η κέτσαπ και τα ντρέσινγκ σαλάτας, τα συσκευασμένα γλυκά, μπισκότα και το παγωτό, τα γλυκά με καραμέλα, τα περισσότερα γλυκά αρτοσκευάσματα.
4. Προϊόντα που περιέχουν φυσικές εναλλακτικές μορφές επεξεργασμένων φυσικών σακχάρων που θεωρούνται πιο υγιεινές από ό,τι στην πραγματικότητα είναι. Πρόκειται για τρόφιμα που μας ξεγελούν γιατί συνήθως διαφημίζουν ότι περιέχουν φυσικές εναλλακτικές μορφές ζάχαρης, αφήνοντας μας να πιστεύουμε ότι αυτόματα ΔΕΝ περιέχουν θερμίδες. Στην πραγματικότητα περιέχουν ίδιες ή ακόμη και περισσότερες θερμίδες. Τα προϊόντα αυτά συνήθως περιέχουν επεξεργασμένα γλυκαντικά σιρόπια από όμως εξάγονται φυσικές πηγές όπως το σιρόπι αγαύης, σφένδαμου, ζαχαροκάλαμου, το σιρόπι ρυζιού ή καλαμποκιού, το σιρόπι μελάσας ή μπορεί να περιέχουν εναλλακτικές μορφές ζάχαρης όπως ζάχαρη καρύδας ή φοίνικα που στην ουσία έχουν τις ίδιες θερμίδες με την λευκή ζάχαρη ή ακόμη και μέλι που είναι υγιεινό, εξακολουθεί όμως να έχει θερμίδες. Είναι λάθος να θεωρούνται τα προϊόντα αυτά άνευ θερμίδων ή διαίτης, γιατί περιέχουν ζάχαρα και μάλιστα συχνά σε μεγάλες ποσότητες, απλώς αυτά εξάγονται από φυσικές πηγές (συχνά βιολογικής καλλιέργειας). Επιπρόσθετα πολλά από αυτά έχουν και υψηλό γλυκαιμικό δείκτη και είναι ακατάλληλα για διαβητικούς.

⊗Είναι άλλο πράγμα τα φυσικά ζάχαρα που περιέχονται στα τρόφιμα και εντελώς άλλο τα χημικά γλυκαντικά ή τα Φυσικά υποκατάστατα ζάχαρης στα τρόφιμα  που χρησιμοποιούνται στην βιομηχανία τροφίμων.   

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1. Ε. Τζουβάρα – Καραγιάννη : «Σύσταση, χημική ανάλυση και προδιαγραφές βασικών τροφίμων», Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, (Ιωάννινα 2000).
2. Δ.ΜΠΟΣΚΟΥ : «Χημεία τροφίμων», εκδόσεις Γαρταγάνη, (ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2004).