Η βαλεριάνα, το φυσικό υπνωτικό. Είναι ασφαλής η χρήση της;

Πρόκειται για γνωστό φυσικό υπνωτικό και ηρεμιστικό φυτό, κατευναστικό του κεντρικού νευρικού συστήματος, εδώ και 2.000 χρόνια. Η βαλεριάνα με την επίσημη ονομασία Valeriana officinalis (Βαλεριανή, η φαρμακευτική) η οποία είναι γνωστή και ως νάρδος ή κέντρανθος, ή αλλιώς Διοσκουρίδειος, ή αγριοζαμπούκος. Είναι φυτό γηγενές στην Ευρώπη και την βορειοδυτική Ασία. Στην Ελλάδα είναι αυτοφυής και βρίσκεται κυρίως στη βόρεια και ηπειρωτική χώρα, ενώ για την ανάπτυξη της προτιμά εδάφη υγρά, γόνιμα και ηλιόλουστα.

Βαλεριάνα: Η καλλιέργεια και η συλλογή της

Η βαλεριάνα είναι στην ουσία θάμνος με μέγιστο ύψος που δεν ξεπερνά το 1,5 μέτρο. Τα άνθη της είναι μικρά ροζ ή λευκά ανάλογα από την ποικιλία και βρίσκονται σε σχηματισμό που μοιάζει με ομπρέλα στην κορυφή του φυτού, ενώ ο βλαστός της είναι σωληνοειδής και χνουδωτός. Η ρίζα της βαλεριάνα είναι το μέρος του φυτού με τις κυριότερες και σημαντικότερες θεραπευτικές ιδιότητες και έχει έντονο άρωμα. Η άνθιση της βαλεριάνα διαρκεί από το Μάιο έως τον Αύγουστο, οπότε τα άνθη της συλλέγονται το καλοκαίρι, ενώ η ρίζα της το φθινόπωρο. Η γεύση της είναι έντονη, ελαφρώς πικρή, μάλλον δυσάρεστη.

Βαλεριάνα: Τα δραστικά συστατικά του φυτού

Τα κυρίως συστατικά και οι κυριότερες δραστικές ουσίες που της αποδίδουν τις αγχολυτικές, υπνωτικές και κατευναστικές ιδιότητες είναι:

• σάκχαρα,
• άμυλο,
• ρητίνες,
• αιθέριο έλαιο,
• οργανικά οξέα,
• αζωτούχες ενώσεις,
• βαλεριανικό οξύ,
• πτητικό έλαιο,
• ρετσίνι και γόμμα.
• Περιέχει επίσης πλήθος βιταμινών σε αξιόλογες συγκεντρώσεις όπως το β-καροτένιο, οι βιταμίνες Β₁, Β₂, Β₃ και C, μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως  ασβέστιο, μαγνήσιο, σελήνιο, σίδηρο, φώσφορο και ψευδάργυρο αλλά και πλήθος άλλων σημαντικών ουσιών όπως η β-σιτοστερόλη, η κερσετίνη, η χολίνη και απαραίτητα για τον άνθρωπο λιπαρά οξέα.

Βαλεριάνα: Οι ιδιότητες της

Χρησιμοποιείται ως υπνωτικό, αγχολυτικό και κατευναστικό του κεντρικού νευρικού συστήματος γιατί τα έλαια που περιέχει έχουν παρόμοια δράση με τις συνθετικές βενζοδιαζεπίνες. Ο μηχανισμός δράσης της ωστόσο παραμένει σε γενικές γραμμές άγνωστος. Παρόλα αυτά το φυτό αποδεδειγμένα:

• κατεβάζει την πίεση τους αίματος,
• αυξάνει την έκκριση του νευροδιαβιβαστή GABA και προκαλεί καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος,
• αποτελεί  ηρεμιστικό του  έντερου,
• βοηθά στην έκκριση της χολής βελτιώνοντας συμπτώματα δυσπεψίας,
• βοηθά στον καλό ύπνο,
• ελαττώνει το στρες.

Μια συνήθης δοσολογία βαλεριάνας

Για έναν καλό ύπνο αρκούν 250-300 mg χάπι ή κάψουλα αποξηραμένης ρίζας φυτού, ενώ αν πρόκειται για βάμμα, ένα κουταλάκι του γλυκού αρκεί να καταναλωθεί 35-40 λεπτά πριν από τον ύπνο. Η χρήση της βαλεριάνας διαφέρει από τα συνηθισμένα συνθετικά αγχολυτικά φάρμακα γιατί δεν προκαλεί εθισμό, ενώ έχει ασήμαντες παρενέργειες. Παρόλα αυτά πρέπει καταναλώνεται με προσοχή, πάντα με την σύμφωνη γνώμη του θεράποντος ιατρού και φυσικά δεν πρέπει να συνδυάζεται με χρήση αλκοολούχων ποτών. Μέτρον άριστον.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1.Γεωργίου Μανουσάκη : «ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ», έκδοση Γεωργίου Μανουσάκη, (2008).

2.Neal’s Yard Remedies, Covent Garden-London «Βότανα: θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις»,