Τι είναι θερμίδα;

Μπορεί να γνωρίζουμε τον όρο θερμίδα και να μας είναι πασίγνωστη αυτή η λέξη, όμως πόσοι από εμάς γνωρίζουμε πραγματικά τι είναι θερμίδα; Τι είναι η μικρή θερμίδα και τι η μεγάλη θερμίδα; Σε ποια από τις δύο αναφερόμαστε όταν διαβάζουμε τις ετικέτες των τροφίμων;

Τι είναι θερμίδα;

 Η θερμίδα, είναι μία διεθνής μονάδα μέτρησης ενέργειας που πήρε το όνομα της από τον αντίστοιχο γαλλικό όρο, ο οποίος με την σειρά του προέρχεται από τη λατινική λέξη calor = που σημαίνει θερμότητα και το αντίστοιχο ρήμα calere = που σημαίνει «είμαι ζεστός».

Στη σημερινή εποχή, η θερμίδα ως μονάδα μέτρησης ενέργειας έχει αντικατασταθεί από τη μονάδα μέτρησης ενέργειας του Διεθνούς Συστήματος Μονάδων (SI), που είναι το Τζάουλ (Joule). Παρόλα αυτά, η θερμίδα έχει ακόμα και σήμερα επικρατήσει να χρησιμοποιείται για την μέτρηση της ενέργειας που θεωρητικά αποδίδουν τα τρόφιμα όταν καταναλώνονται από τον ανθρώπινο οργανισμό, παρόλο που ως όρος δεν ενσωματώθηκε ποτέ στο Διεθνές Σύστημα Μονάδων μέτρησης SI.

Τι είναι μικρή θερμίδα, cal; Ο Ορισμός

Η θερμίδα ή αλλιώς γραμμοθερμίδα ή μικρή θερμίδα η οποία έχει σύμβολο cal, είναι κατά προσέγγιση η ενέργεια που απαιτείται για να αυξηθεί η θερμοκρασία 1 γραμμαρίου καθαρού και απεσταγμένου νερού κατά 1 βαθμό Κελσίου, με την προϋπόθεση ότι η μεταβολή αυτή πρέπει να γίνει μεταξύ των 15 και 16 βαθμών Κελσίου του νερού, σε θερμοκρασία δωματίου και σε συγκεκριμένες συνθήκες ατμοσφαιρικής πίεσης.

Στη Φυσική και τη Χημεία, ο όρος θερμίδα αναφέρεται πάντα στη μικρή θερμίδα cal. Στην Ιατρική επιστήμη και την Διαιτολογία όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Τι είναι η μεγάλη θερμίδα kcal; Ο Ορισμός

Σε ορισμένες περιπτώσεις, με το όνομα «θερμίδα» που είδαμε πριν, αποκαλείται καταχρηστικά η χιλιοθερμίδα ή αλλιώς η μεγάλη θερμίδα, η οποία προσεγγιστικά αναφέρεται στην ενέργεια που απαιτείται για να αυξηθεί η θερμοκρασία ενός χιλιογράμμου (1 κιλού, kgr) νερού κατά 1 βαθμό Κελσίου. Η χιλιοθερμίδα ισούται με 1000 μικρές θερμίδες (cal) και είναι στην ουσία πολλαπλάσια μονάδα της μικρής θερμίδας. 1 Kcal=1000 cal.

Στις ιατρικές επιστήμες, στην Διαιτολογία, στον καθημερινό γραπτό και τον προφορικό λόγο, επικράτησε ο όρος  θερμίδα και χρησιμοποιείται για να μετράει την ποσότητα ενέργειας που απελευθερώνεται όταν μια δεδομένη ποσότητα φαγητού αντιδρά με οξυγόνο (καίγεται ή αλλιώς οξειδώνεται), ταυτίζεται με την χιλιοθερμίδα και συμβολίζεται διεθνώς με το σύμβολο kcal.  Άρα, η  διατροφική θερμίδα αντιστοιχεί στη χιλιοθερμίδα (kilocalorie) της Φυσικής και συμβολίζεται με το κεφαλαίο Ελληνικό Θ ή με το κεφαλαίο Αγγλικό C ή αλλιώς διεθνώς με το σύμβολο kcal. Η ενέργεια της διατροφικής θερμίδας, αφορά στην ενέργεια που θεωρητικά αποδίδουν τα τρόφιμα στον οργανισμό καθώς οξειδώνονται σε αυτόν κατά την διαδικασία των καύσεων τους.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

About The Author

Νεστορή Βασιλική, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος 

Πηγές:

1. ΜΠΟΣΚΟΥ : «Χημεία τροφίμων», εκδόσεις Γαρταγάνη, (ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2004).