Καμπύλες ανάπτυξης: Μήπως αγνοώ ότι έχω παχύσαρκο παιδί;

Είναι πλέον παραδεχτό ότι τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα, έχει αυξηθεί δραματικά ο αριθμός των παιδιών που εμφανίζουν παιδική παχυσαρκία. Είναι όμως επίσης διαπιστωμένο, ότι σε εξαιρετικά λίγες περιπτώσεις ο γονιός μπορεί να ξεχωρίσει ότι το παιδί του πάσχει από παιδική παχυσαρκία, παρόλο που η ενημέρωση, η σχετική με αυτά τα θέματα, είναι συνεχής και εμπεριστατωμένη.

Μήπως αγνοώ ότι έχω παχύσαρκο παιδί;

Ο κυριότερος λόγος που ο γονιός αστοχεί να αντιληφθεί το πρόβλημα βάρους του παιδιού του, είναι ότι συγκρίνοντας το με τα επίσης υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά του περιβάλλοντος του, δεν βλέπει ουσιαστική διαφορά θεωρώντας το βάρος του παιδιού φυσιολογικό είτε πιστεύει ότι τα παραπάνω κιλά υποδηλώνουν καλύτερη θρέψη και υγεία για ένα παιδί. Επιπρόσθετα, οι γονείς δεν είναι κατάλληλα ενημερωμένοι ώστε να χρησιμοποιούν τις ειδικές καμπύλες ανάπτυξης των παιδιών που βρίσκονται στο πίσω μέρος των βιβλιαρίων υγείας των παιδιών τους, με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνονται πόσο περιττό είναι όντως το υπερβάλλον βάρος των παιδιών τους.

Η γενικότερη τάση αύξησης του βάρους σε ενήλικες και παιδιά τα τελευταία χρόνια, μας οδηγούν στο να χάνουμε το ορθό «μέτρο» σύγκρισης της κατάστασης της υγείας μας και να πιστεύουμε ότι τα παραπάνω κιλά στο σώμα μας είναι κάτι αποδεκτό ή παροδικό.

Παιδική παχυσαρκία: υπάρχει όντως;

Η παιδική παχυσαρκία όμως είναι φαινόμενο υπαρκτό. Σχετική διατροφική έρευνα για τα παιδιά στην χώρα μας, μελέτησε τις προσλήψεις τροφίμων και θρεπτικών συστατικών, τις διατροφικές συνήθειες, τα πρότυπα σωματικής δραστηριότητας και την υγεία των δοντιών σε 3.276 παιδιά ηλικίας από 5 έως 14 ετών. Η συγκεκριμένη έρευνα διαπίστωσε ότι περίπου το ένα τρίτο (31%) των παιδιών στην χώρα μας σήμερα είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, φαινόμενο πραγματικά ανησυχητικό.

Συνοπτικά, η χώρα μας είναι πρώτη στην Ευρώπη στην παιδική παχυσαρκία ενώ κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στην παχυσαρκία ενηλίκων. Τα ποσοστά υπερβαρότητας και παχυσαρκίας ξεκινούν από το 21% στην προσχολική ηλικία και φτάνουν στο 41% στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού. Το 80% των εφήβων που δεν θα καταφέρουν να απαλλαγούν από το επιπλέον σωματικό βάρος σε αυτή την ηλικία, θα εξελιχθούν σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ενήλικες. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι ο επιπολασμός της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας στα παιδιά είναι υψηλότερος σε επαρχιακές και αγροτικές περιοχές από ό,τι στις αστικές (η πηγή αυτής της παραγράφου: dianoesis.org).

Καμπύλες ανάπτυξης: Πώς όμως μπορώ να διαπιστώσω αν το παιδί μου είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο;

Μπορείτε να διεξάγετε απλές και συγκεκριμένες μετρήσεις στο παιδί σας ώστε να διαπιστώσετε αν αυτό βρίσκεται εντός ή εκτός των αποδεκτών ορίων για την παιδική παχυσαρκία. Μερικές απλές μετρήσεις που μπορείτε να κάνετε μόνοι σας είναι:

• Προσδιορισμός του ιδανικού βάρος που θα έπρεπε να έχει το παιδί: στα παιδιά και τους έφηβους το ιδανικό βάρος είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, διότι τα παιδιά δεν αναπτύσσονται όλα με τον ίδιο ρυθμό. Η τιμή του ιδανικού βάρους στα παιδιά  κυμαίνεται ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και το ύψος και αλλάζει σχεδόν κάθε μήνα στην περίοδο ανάπτυξης τους γιατί μεταβάλλεται συνεχώς η σύσταση του σώματος τους. Για τον λόγο αυτό, υπάρχουν οι ειδικές καμπύλες ανάπτυξης που βρίσκονται στο βιβλιάριο υγείας παιδιού όπου μπορούμε να παρακολουθούμε αν το βάρος σε σχέση με το ύψος και την ηλικία του παιδιού μας είναι μέσα στα πλαίσια του αποδεκτού ή αν παρεκκλίνει από αυτό, ώστε να πράξουμε αναλόγως.

 

• Υπολογισμός του ΔΜΣ (Δείκτη Μάζας Σώματος): ΔΜΣ=Β/Υ²  είναι ο αριθμός που υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος (σε kgr) του παιδιού με το ύψος (σε m) του στο τετράγωνο. Είναι ένας πρόχειρος υπολογισμός του ιδανικού βάρους του παιδιού, γιατί περιέχει τον μεταβλητό παράγοντα στα παιδιά που είναι το ύψος, δεν συμπεριλαμβάνει το φύλο του παιδιού και δεν ενσωματώνει τις διαφορές στην σύσταση του σώματος. Ο ΔΜΣ από μόνος του δεν καθορίζει εάν ένα παιδί είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο, μπορεί όμως να δώσει την ένδειξη μιας γενικότερης αυξητικής τάσης του βάρους και να κατατάξει το παιδί στην πλευρά της παιδικής παχυσαρκίας ή όχι. Ο δείκτης μάζας σώματος σχετίζεται και με την ηλικία των παιδιών: ας λάβουμε υπόψιν μεταξύ των ηλικιών 1 και 5 ετών, ο ΔΜΣ μειώνεται ακριβώς επειδή σε εκείνη την ηλικία το ύψος των παιδιών αυξάνεται σχετικά ταχύτερα από ότι το βάρος. Για τα παιδιά και τους εφήβους, ο ΔΜΣ είναι ανάλογος με την ηλικία και το φύλο και συχνά αναφέρεται ως «ΔΜΣ για την ηλικία τους». Γι’ αυτούς τους λόγους υπάρχουν οι ειδικές καμπύλες ανάπτυξης όπου μπορούμε να παρακολουθούμε τον ΔΜΣ του παιδιού μας με ασφάλεια, ακολουθώντας όλες τις μεταβολές που υφίστανται στο σώμα τους. Έτσι μπορούμε επίσης να δούμε εάν το βάρος τους βρίσκεται κοντά στις ιδανικές τιμές.

• Υπολογισμός του σωματικού τους λίπους των παιδιών: Ο υπολογισμός του λίπους ενός παιδιού είναι μη ειδικός και όχι απολύτως ακριβής, διότι η ηλικία, το φύλο και η σύσταση του σώματος αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για τον υπολογισμό του λίπους ενός παιδιού, για τρεις σημαντικούς λόγους:

1. Το ποσοστό του λίπους στο σώμα τους σχετίζεται άμεσα με την ηλικιακή αλλαγή, κάτι που δεν μπορεί να ξεχωρίσει ο υπολογισμός του ΔΜΣ.
2. Το ποσοστό του λίπους του σώματος διαφέρει σημαντικά μεταξύ αγοριών και κοριτσιών, κάτι που δεν μπορεί να ξεχωρίσει ο υπολογισμός του ΔΜΣ.
3. Το ποσοστό του λίπους του σώματος των παιδιών σχετίζεται με την ανάπτυξη τους και υφίσταται συνεχώς πολλές μεταβολές, κάτι που δεν μπορεί να ξεχωρίσει ο υπολογισμός του ΔΜΣ.

⊗Σε κάθε περίπτωση, ο παιδίατρος και ο επαγγελματίας της διατροφής διαιτολόγος-διατροφολόγος μπορούν να μας προμηθεύσουν με αυτές τις καμπύλες ανάπτυξης, να μας δείξουν πως διαβάζονται και πως λειτουργούν, να διεξάγουν τις σωστές ενδεδειγμένες μετρήσεις, ώστε να είμαστε πάντα σίγουροι για την σωστή ανάπτυξη του παιδιού μας.

 

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

1. Sonneville K., Duggan C. : «Εγχειρίδιο παιδικής διατροφής», (επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανού, 5η έκδοση, 2018).
2. Κατριού Δ. – Κρεμενόπουλος Γ. – Παντελιάδης Χ. «Παιδιατρική», Δ.Ε.Π, Τομέας Υγείας Παιδιού, Ιατρική σχολή Α.Π.Θ, (Θεσσαλονίκη 1997).
3. dianoesis.org