Υψηλή TSH: τι είναι η TSH;

Τι είναι η TSH; Γιατί την παρακολουθούμε με εξετάσεις αίματος; Πως σχετίζεται με το στρες; Ποια η σχέση της με τις ορμόνες Τ3 και Τ4 και τι σημαίνει υψηλή TSH;

Η TSH (ή πλήρως θυρεοειδοτρόπος ορμόνη ή απλούστερα θυρεοτρόπος ή αλλιώς θυρεοτροπίνη), είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται από τον πρόσθιο λοβό της υπόφυσης, ενός σημαντικότατου αδένα του εγκεφάλου. Πρόκειται για μια γλυκο-πρωτεΐνη που αποτελείται από δύο χημικά διαφορετικές υποομάδες, την άλφα (α) και την βήτα (β) που συνδυάζονται μεταξύ τους με μη ομοιοπολικούς δεσμούς. Η υποομάδα α (άλφα) είναι σχεδόν πανομοιότυπη με την δομή άλλων γλυκοπρωτεϊνικών ορμονών, όπως της ανθρώπινης χοριακής γοναδοτροπίνης (hCG), της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) και της ορμόνης διέγερσης των ωοθυλακίων (FSH). Η β (βήτα) υποομάδα (TSHB), είναι μοναδική για την TSH και επομένως καθορίζει την εξειδίκευση του υποδοχέα της στο ανθρώπινο σώμα. Ταυτόχρονα, ένα συγκεκριμένο τμήμα της βήτα υποομάδας, γνωστό ως «πόρπη» ή «ζώνη ασφαλείας», τυλίγεται γύρω από την υποομάδα άλφα για να σχηματίσει την δραστική ορμόνη TSH.

Θυρεοειδής: οι λειτουργίες της TSH

Η TSH επάγει την παραγωγή και απελευθέρωση θυροξίνης (Τ4) και τριιωδοθυρονίνης (Τ3) από τον θυρεοειδή αδένα. Η απελευθέρωση της TSH ρυθμίζεται από μια ορμόνη απελευθέρωσης (TRH) που παράγεται από τον υποθάλαμο. Τα επίπεδα της TSH και της TRH σχετίζονται αντιστρόφως με τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών Τ3 και Τ4. Όταν τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς μειώνονται στην κυκλοφορία του αίματος ή το ανθρώπινο σώμα εκτίθεται σε φυσιολογικό (εγκαύματα, πυρετός, πόνος, καχεξία) ή ψυχολογικό στρες, ο υποθάλαμος διεγείρεται και απελευθερώνει την ορμόνη απελευθέρωσης της θυρεοτρόπου ορμόνης (TRH). Η TRH με τη σειρά της διεγείρει την παραγωγή της TSH από τον πρόσθιο λοβό της υπόφυσης. Η TSH στη συνέχεια διεγείρει την παραγωγή και την απελευθέρωση της τριιωδοθυρονίνης (Τ3) και της θυροξίνης (Τ4). Καθώς τα επίπεδα των Τ3 και Τ4 αυξάνουν σημαντικά στο αίμα, η υπόφυση ξανά-διεγείρεται ώστε να μειώσει την παραγωγή της TSH, μέσω ενός μηχανισμού αρνητικής αντίδρασης (αρνητικής ανάδρασης).

Η απελευθέρωση της TSH ακολουθεί ένα συγκεκριμένο ημερήσιο μοτίβο, με τις μεγαλύτερες τιμές της ορμόνης να παρατηρούνται αργά το βράδυ και τις μικρότερες περίπου στα μέσα της ημέρας. Για τον λόγο αυτό, η μέτρηση της TSH γίνεται το πρωί και ΔΕΝ απαιτείται νηστεία πριν την εξέταση αίματος.

Θυρεοειδής: η χρησιμότητα της μέτρησης της TSH

Ο προσδιορισμός των επιπέδων της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης TSH καθώς και των Τ4 και Τ3 ορμονών (και πιο συγκεκριμένα της FT4 ή Free T4 ή FT3 ή Free T3) στον ορό ή στο πλάσμα του αίματος, αναγνωρίζεται ως μια ευαίσθητη μέθοδος στη διάγνωση του πρωτοπαθούς και δευτεροπαθούς υποθυρεοειδισμού καθώς και της δραστικότητας της συμμόρφωσης στην θεραπεία για τις διαταραχές του θυρεοειδούς και έχει φυσιολογικές τιμές αναφοράς TSH από 0.30 – 5.00 mIU/L. Τα πρωτοπαθή νοσήματα του θυρεοειδούς έχουν να κάνουν με το όργανο στόχο (επηρεάζεται ο Θυρεοειδής αδένας) ενώ τα δευτεροπαθή νοσήματα αφορούν ανωμαλίες στον αδένα της υπόφυσης.

Μερικές ενδεικτικές καταστάσεις ανωμαλιών στην έκκριση της TSH:

• Υψηλή TSH και αύξηση της TSH: πρωτοπαθής Νόσος Addison, πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός, παρουσία αντισωμάτων αντι-TSH, κατάσταση παρατεταμένης νηστείας, εκλαμψία ή προεκλαμψία, ευθυρεοειδική βρογχοκήλη, βρογχοκήλη εξαιτίας ανεπάρκειας ιωδίου, υπερ-υποφυσισμός, υποθερμία, αδένωμα της υπόφυσης, μετεγχειρητικά μετά από υφολική θυρεοειδεκτομή, οξεία ψυχιατρική νόσος, μετά από θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο, θυρεοειδίτιδα. Καθώς και έπειτα από λήψη φαρμάκων όπως: Αμιοδαρόνη, κλομιφαίνη, λίθιο, μορφίνη, ακτινοσκιερές ουσίες για την διεξαγωγή ακτινοδιαγνωστικών εξετάσεων, λήψη ορμόνης απελευθέρωσης θυρεοτρόπου ορμόνης καθώς και άλλα φάρμακα.
• Χαμηλή TSH και μείωση της TSH: Θυρεοειδίτιδα Hashimoto, υπερθυρεοειδισμός, υποθυρεοειδισμός που όμως οφείλεται σε άλλες νόσους ή καταστάσεις και είναι δευτεροπαθής ή τριτοπαθής, οργανικό εγκεφαλικό σύνδρομο. Καθώς και έπειτα από λήψη φαρμάκων όπως: Ασπιρίνη, ντοπαμίνη, ηπαρίνη, γλυκοκορτικοειδή,κορτιζόνη, θυρεοειδικές ορμόνες και άλλα.

⊗Κάθε παιδί και ενήλικας θα πρέπει να ενθαρρύνεται ώστε να ελέγχει τις ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα έστω 1 φορά τον χρόνο. Το άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Συμβουλευθείτε τον ειδικό ενδοκρινολόγο, τον παθολόγο ή τον γενικό γιατρό που μπορούν να σας καθοδηγήσουν.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας : «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 1998).