Διαταραχές άγχους. Ποιες είναι και ποια είναι τα κοινά συμπτώματα τους;

Παρότι οι διαταραχές άγχους δεν αποτελούν μία και ενιαία πάθηση αλλά μια ομάδα διαταραχών με συνάφεια, εντούτοις χαρακτηρίζονται από κοινά συμπτώματα. Ποια είναι αυτά; Ποιες είναι οι διαταραχές άγχους;

Διαταραχές άγχους

Οι διαταραχές άγχους ή αλλιώς αγχώδεις διαταραχές αποτελούν μια ευρύτερη ομάδα συναφών ψυχολογικών καταστάσεων που χαρακτηρίζονται κυρίως από έντονη ανησυχία και περιττό φόβο, συχνά σωματοποιούνται και μπορούν να συνδεθούν με την κατάθλιψη ή την αδυναμία εκτέλεσης των καθημερινών δραστηριοτήτων. Πολλές από αυτές εμφανίζονται με διαφορετικά συμπτώματα σε κάθε άτομο που τις βιώνει, ο κανόνας όμως θέλει τις αγχώδεις διαταραχές να χαρακτηρίζονται από μερικά κοινά συμπτώματα, ίσως γιατί παρουσιάζουν κοινές βιολογικές βάσεις.

Ποιες είναι οι αγχώδεις διαταραχές;

Παρόλο που δεν είναι τόσο ευδιάκριτες από το άτομο που υποφέρει από αυτές, συχνά δε ούτε και το κοινωνικό περιβάλλον του ατόμου μπορεί να τις αναγνωρίσει επαρκώς, οι αγχώδεις διαταραχές μπορούν να ταξινομηθούν από τον εξειδικευμένο επαγγελματία της ψυχικής υγείας ως:

• Απλή, ειδική φοβία: Έντονο άγχος που εκλύεται από την έκθεση σε συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση.
• Κοινωνική φοβία: έντονο άγχος  που προκαλείται από κοινωνικές περιστάσεις – συναναστροφές ή την εμφάνιση μπροστά σε κοινό – ακροατήριο.
• Κρίση πανικού ή/και αυθόρμητη κρίση πανικού: Ξαφνικό κύμα εντόνου άγχους, ανησυχίας, τρόμου ή φόβου – πανικού, με σωματικά συμπτώματα που εκλύεται λόγω άγχους ή αυθόρμητα χωρίς δηλαδή προφανή λόγο.
• Διαταραχή πανικού: Επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού που προκύπτουν ξαφνικά χωρίς προειδοποίηση, προκαλώντας μόνιμη ανησυχία και ψυχοσυναισθηματική εγρήγορση. Συχνά οδηγούν στην λεγόμενη φοβική αποφυγή γιατί έχουν ως αποτέλεσμα ο ασθενής να μη θέλει να βγει από το σπίτι.
• Οξεία διαταραχή στρες: Συμπτώματα άγχους που εκλύονται από κάποια τραυματική εμπειρία και μπορεί να διαρκούν έως και 1 μήνα μετά από αυτήν την εμπειρία.
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες: Συμπτώματα άγχους που εκλύονται από κάποια τραυματική εμπειρία και μπορεί να διαρκούν πολύ περισσότερο από 1 μήνα μετά από αυτήν. Κύρια συμπτώματα είναι τα προβλήματα ύπνου, οι αγωνιώδεις σκέψεις, η υπερβολική ψυχοσυναισθηματική εγρήγορση, η κοινωνική απομόνωση ή ο θυμός.
• Διαταραχή γενικευμένου άγχους: Υπερβολικό άγχος και ανησυχία για θέματα της καθημερινότητας που εμφανίζονται τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας και διαρκούν για τουλάχιστον 6μήνες. Συχνά προκαλούν σωματικά συμπτώματα όπως αίσθημα παλμών, ζαλάδα, ευερέθιστο έντερο, αυπνία, μυϊκή ένταση.
• Άγχος που οφείλεται σε ιατρικές παθήσεις: Έντονο άγχος, εμμονές, κρίσεις πανικού ή διαταραχή πανικού, ιδεοψυχαναγκασμοί που προκαλούνται από κάποια υπαρκτή ιατρική πάθηση ή οφείλονται στην αγωγή με στεροειδή.
• Αγχώδης διαταραχή προκαλούμενη από ουσίες: Έντονο άγχος, εμμονές, κρίσεις πανικού ή διαταραχή πανικού, ιδεοψυχαναγκασμοί ή συχνά παράνοια που προκαλούνται από φάρμακα ή έκθεση σε τοξικές ουσίες όπως οι αμφεταμίνες ή η κοκαΐνη.
• Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή : Επαναλαμβανόμενες αγωνιώδεις σκέψεις στο επίπεδο των εμμονών, σε συνδυασμό με επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (ιεροτελεστίες ή ψυχαναγκασμούς) με σκοπό να μειωθεί το έντονο στρες που προκαλείται από αυτές τις σκέψεις. Τα συμπτώματα διαρκούν πάνω από 1 ώρα την ημέρα, σχεδόν αποκλειστικά κάθε ημέρα και προκαλούν δυσλειτουργίες στην καθημερινότητα και διάχυτη αγωνία.

Κύριο χαρακτηριστικό των διαταραχών αυτών αποτελούν τα έντονα συναισθήματα ανησυχίας, κινδύνου ή φόβου που μπορεί να φτάσουν έως και τον πανικό και που πυροδοτούνται από τις σχετικά ακίνδυνες ή ανώδυνες καταστάσεις της καθημερινότητας, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων χωρίς να υπάρχει πραγματική απειλή ή υπαρκτή αιτία φόβου.

Διαταραχές άγχους και κοινά συμπτώματα

Οι άνθρωποι που εμφανίζουν διαταραχές άγχους είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στην ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ εκδήλωσης κάποιου κινδύνου ή της απώλειας του ελέγχου της ζωής και της αυτοκυριαρχίας τους, εμφανίζουν ψυχοσυναισθηματική εγρήγορση με επαναλαμβανόμενες σκέψεις που όπως λέμε «φέρνουν την καταστροφή» ή διέπονται από αρνητισμό ή αδικαιολόγητη αγωνία. Υπολογίζεται σήμερα ότι το 50% των ατόμων με αυτού του τύπου τις διαταραχές πάσχει και από 1 ακόμα αγχώδη διαταραχή, ενώ εκτός από τους ενήλικες προσβάλλονται ακόμα και τα παιδιά, οι έφηβοι καθώς και οι νεαροί ενήλικες. Οι γυναίκες έχουν τουλάχιστον τον διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν διαταραχή γενικευμένου άγχους, διαταραχή πανικού, ειδική φοβία ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή σε κάποια στιγμή της παιδικής ή της ενήλικης ζωής τους.

Μερικές διαταραχές άγχους ξεκινούν στην παιδική ηλικία και επηρεάζουν μόνο τα παιδιά ακριβώς επειδή η παιδική ηλικία διέπεται από φόβους, ωστόσο όλες οι αγχώδεις διαταραχές που επηρεάζουν τους ενήλικες μπορούν να επηρεάσουν και τα παιδιά.

Κοινά συμπτώματα στις προαναφερθείσες αγχώδεις διαταραχές αποτελούν:

• Η ψυχοσυναισθηματική ένταση και έλλειψη ηρεμίας,
• Η ανησυχία που μπορεί να εκφράζεται με λόγια ή όχι,
• Τα παράλογα αισθήματα φόβου, τρόμου ή κινδύνου, για τα οποία δεν υπάρχει προφανής αιτία,
• Οι σωματικές εκδηλώσεις όπως ταραχή, ρίγη, εξάψεις ή κρυάδες, ναυτία, ζαλάδα, συχνοουρία ή δύσπνοια. Εξαιρετικά συχνή είναι και η αυπνία, χωρίς όμως να υπάρχει πάντα.
• Παρόλο που η κατάθλιψη δεν είναι κοινό σύμπτωμα στις αγχώδεις διαταραχές, εντούτοις στο 66% των περιπτώσεων είναι πιθανόν να εμφανισθεί. Αντίστοιχα, περίπου το 58% των ατόμων που παρουσιάζουν διαγνωσμένη κατάθλιψη, πάσχουν ταυτόχρονα και από 1 -τουλάχιστον- αγχώδη διαταραχή.

Παρότι οι αγχώδεις διαταραχές έχουν ορισμένα κοινά συμπτώματα, κάθε μία έχει συγκεκριμένα σημεία και στοιχεία και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά αλλά πολυπαραγοντικά, με συνδυασμό φαρμακολογικών και μη φαρμακολογικών μεθόδων όπως η ψυχοθεραπεία, οι τεχνικές χαλάρωσης ή η διακρανιακή μαγνητική διέγερση.

⊗Το άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Συμβουλευτείτε τους ειδικούς επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Ρωτήστε για τους τίτλους σπουδών τους, ώστε να είστε απολύτως σίγουροι ότι είναι αυτό που διατείνονται ότι είναι. Μην εμπιστεύεστε την ψυχική σας υγεία σε ανθρώπους που δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι για να την χειριστούν.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, Β. Χολέβα, Ε. Παρλαπάνη, Β-Π. Μποζίκας, Κ. Φωκάς «Eγχειρίδιο Kλινικής Eκπαίδευσης στην Ψυχική Υγεία»,UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 2004).
2. ICD-10, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, » Ταξινόμηση Ψυχικών Διαταραχών και Διαταραχών της Συμπεριφοράς «, Επιμέλεια, Στεφανής Κ., Σολδάτος Κ., Μαυρέας Β.