Aϋπνίες: πότε να δούμε έναν ειδικό;

Aϋπνίες: πότε να δούμε έναν ειδικό;

Ένας άνθρωπος λέμε ότι έχει αϋπνία (διεθνώς, insomnia) όταν υπάρχει δυσκολία έναρξης ή διατήρησης του ύπνου ή όταν ο ύπνος που επιτυγχάνεται δεν είναι αναζωογονητικός ή είναι κακής ποιότητας ή/και κατακερματισμένος.

Οι αϋπνίες ακολουθούνται συνήθως από υπνηλία κατά την διάρκεια της ημέρας, χαμηλά επίπεδα ενέργειας, ευερεθιστότητα και καταθλιπτική διάθεση.

Εάν υποφέρουμε συχνά από αυπνίες, πότε θα πρέπει να θορυβηθούμε ώστε να δούμε τον ειδικό;

Εάν είχατε αϋπνία για μερικές ημέρες, ακόμη και αν είναι συνεχόμενες, τότε μάλλον δεν συμβαίνει τίποτα το εξαιρετικά ανησυχητικό. Ωστόσο, εάν έχουν περάσει μερικές εβδομάδες με επιμένουσα αυπνία και σας είναι δύσκολο να κοιμηθείτε τόσο πολύ που να δυσκολεύεστε να είστε παραγωγικοί και να λειτουργείτε κανονικά κατά την διάρκεια της ημέρας, τότε θα πρέπει να επισκεφτείτε έναν γιατρό. Για να θέσει την διάγνωση της αϋπνίας, ο γιατρός σας θα διεξαγάγει φυσική εξέταση, θα ζητήσει εξετάσεις απλές ή πιο σύνθετες, θα σας ρωτήσει διεξοδικά για το ιατρικό σας ιστορικό καθώς και για τις συνήθειες του ύπνου σας.

Μπορεί επίσης να σας ζητηθεί να χρησιμοποιήσετε ένα ημερολόγιο ύπνου για να παρακολουθείτε τα μοτίβα ύπνου και τα συμπτώματά σας κατά την διάρκεια της ημέρας, για μερικές εβδομάδες. Ο σύντροφός σας στο κρεβάτι μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να παρακολουθείτε τον χρόνο και την ποιότητα του ύπνου σας σημειώνοντας σημαντικές πληροφορίες, όπως το πόσο συχνά ξυπνάτε και πόση ώρα κοιμάστε κατά την διάρκεια της νύχτας ή/και της ημέρας ή ακόμη δραστηριότητα που πιθανώς παρατηρεί όταν κοιμάστε. Επιπρόσθετα, ο γιατρός μπορεί να σας ζητήσει να κάνετε μια μελέτη ύπνου για να διαγνώσετε περαιτέρω μια ενδεχόμενη διαταραχή ύπνου και να ανακαλύψετε την πραγματική ρίζα του προβλήματος.

Ποιοι είναι οι 3 βασικοί, συνηθισμένοι τύποι αϋπνίας;

Οι τρεις πιο συνηθισμένοι τύποι αϋπνίας είναι η οξεία, η χρόνια και η παροδική αϋπνία. Η οξεία και παροδική αϋπνία συνήθως δεν σχετίζονται με κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, ενώ η χρόνια αϋπνία διαρκεί πολύ περισσότερο από μερικές ημέρες, εμφανίζεται τουλάχιστον τρεις νύχτες κάθε εβδομάδα για 1 μήνα ή περισσότερο και απαιτεί ιατρική διάγνωση, συνήθως δε συνδέεται με θέματα υγείας ή/και συμπεριφοράς ύπνου.

Τι είναι η οξεία αϋπνία;

Η οξεία αϋπνία, η οποία στο παρελθόν ήταν γνωστή ως “αϋπνία προσαρμογής”, προκαλείται από βραχυπρόθεσμες (σύντομες) καταστάσεις άγχους ή/και stress, όπως για παράδειγμα μια προσωρινή έλλειψη χρημάτων, μια απαιτητική εργασία στην δουλειά, η διενέργεια εξετάσεων υγείας ή ένα άρρωστο κατοικίδιο. Η οξεία αυπνία μπορεί να διαρκέσει για αρκετές ημέρες αν ο παράγοντας άγχους επιμείνει, συνήθως όμως διορθώνεται μόλις το stress ή/και το άγχος εξαλείφονται.

Τι είναι η παροδική αϋπνία;

Η παροδική αϋπνία είναι ένα είδος αϋπνίας που δεν διαρκεί για πολύ και μπορεί να επεκταθεί από μέρες, μια εβδομάδα έως και 1 μήνα, όχι πάνω από 1 μήνα. Η παροδική αϋπνία δεν προκαλείται από κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας και μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με καλύτερες συνήθειες στον ύπνο και έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής γιατί σχετίζεται ευθέως με αυτές.

Ποιοι είναι οι 5 συνηθισμένοι τύποι διαταραχών ύπνου;

Οι πέντε πιο συχνές διαταραχές ύπνου είναι η αϋπνία, η Υπνική άπνοια, η ναρκοληψία, το Σύνδρομο ανήσυχων άκρων και η διαταραχή της συμπεριφοράς ύπνου REM. Όλες αυτές οι διαταραχές ύπνου είναι θεραπεύσιμες, επομένως η αναζήτηση ιατρικής συμβουλής όταν και όπου είναι απαραίτητο μαζί με την διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, είναι το κλειδί για την πρόληψη των αϋπνιών.

Πώς να αντιμετωπίσετε τις αϋπνίες

Η καλή υγιεινή ύπνου είναι το κλειδί για την πρόληψη της αϋπνίας. Η υγιεινή του ύπνου αναφέρεται στις συνήθειες ύπνου καθώς και στο διαμορφωμένο περιβάλλον ύπνου στο οποίο κοιμάστε. Οι συνήθειες ύπνου δημιουργούνται με τα χρόνια και μπορεί να είναι δύσκολο να αλλάξουν από την μια στιγμή στην άλλη, αλλά είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να βελτιώσετε τον ύπνο προσπαθώντας να:

• Μείνετε μακριά από ηλεκτρονικά είδη όπως το κινητό τηλέφωνό σας ή την τηλεόραση πριν κοιμηθείτε, το φως από τις οθόνες θα καταπονήσει τα μάτια σας και θα δυσκολέψει τον ύπνο.
• Αποφύγετε την καφεΐνη, το τσιγάρο και το αλκοόλ αργά το βράδυ, καθώς είναι διεγερτικά φάρμακα ή τα ενεργειακά ποτά που προάγουν την διέγερση του εγκεφάλου.
• Προσπαθήστε να κοιμάστε και να ξυπνάτε την ίδια ώρα κάθε μέρα για να συνηθίσετε το σώμα σας σε μια σταθερή ρουτίνα ύπνου.
• Αποφύγετε να μένετε στο κρεβάτι για οποιοδήποτε άλλο λόγο εκτός από τον ύπνο.
• Τρώτε υγιεινά γεύματα, χωρίς πολλά βαριά μπαχαρικά ή λιπαρά και ασκηθείτε τουλάχιστον 3 με 4 ώρες πριν πάτε για ύπνο.
• Μην τρώτε ένα βαρύ-υπερβολικό γεύμα πριν τον ύπνο, θα προκαλέσει δυσπεψία και πιθανώς παλινδρόμηση γαστρικού οξέος και καούρα.
• Χαλαρώστε πριν κοιμηθείτε κάνοντας διαλογισμό, διαβάζοντας ένα βιβλίο ή κάνοντας χλιαρό μπάνιο.

Τελικά φεύγουν οι αϋπνίες;

Η οξεία και χρόνια αϋπνία θα υποχωρήσουν σημαντικά εάν υιοθετήσετε καλύτερες συνήθειες ύπνου, όπως η κατανάλωση υγιεινών γευμάτων και η τακτική άσκηση, αλλά εάν είχατε αϋπνίες για τουλάχιστον 3 νύχτες την εβδομάδα, για περισσότερο από ένα μήνα (χρόνια αυπνία), είναι καλύτερο να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια.

⊗Το άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά την επίσκεψη στον ειδικό νευρολόγο, τον παθολόγο ή τον οικογενειακό γιατρό που μπορούν να βοηθήσουν κατά περίπτωση. 

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

 Πηγές:

1. Brie Williams, Anna Chang:  Current Diagnosis & Treatment: “Geriatrics”, Lange, (Second Edition, 2014).
2. Horstmann and A. Villringer: “The brain’s role in human obesity“.
3. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Γεώργιος Στ. Καπρίνης “Κλινική Ψυχιατρική” Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανού. (Αθήνα 2011).
4. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Νευροεπιστημών, Ι. Λογοθέτης, Ι. Μυλωνάς: «ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 2017).