Τι είναι το Guam Parkinson;

Το Guam Parkinson-Dementia Complex (PDC), γνωστό και ως Lytico-Bodig disease, είναι μια σοβαρή νευροεκφυλιστική ασθένεια που εμφανίζεται κυρίως στους αυτόχθονες πληθυσμούς του νησιού Guam (πληθυσμός με την ονομασία Τσαμόρο, διεθνώς: Chamorro), από όπου παίρνει και το όνομα του. Πρόκειται για έναν συνδυασμό ασθενειών που μοιάζουν με την νόσο του Πάρκινσον (Parkinson’s disease), την νόσο του κινητικού νευρώνα (ALS – αμυοατροφική πλευρική σκλήρυνση) και την άνοια (Alzheimer-like dementia).

Πρόκειται για μια σοβαρή ασθένεια που σχετίζεται ευθέως με την διατροφή. Εμφανίστηκε κυρίως τον 20ό αιώνα στον αυτόχθονα πληθυσμό του νησιού Guam. Τα περιστατικά μειώθηκαν δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες, πιθανώς λόγω αλλαγών στην διατροφή και στο περιβάλλον του πληθυσμού αυτού.

Αιτίες και θεωρίες εμφάνισης του Guam Parkinson:

Η ακριβής αιτία εμφάνισης της νόσου δεν έχει αποσαφηνιστεί αλλά υπάρχουν διάφορες θεωρίες που συνδέουν ευθέως την ασθένεια με την διατροφή, όπως:

1. Τοξίνες από τη διατροφή: Οι κάτοικοι του Guam καταναλώνουν ένα είδος φυτού που περιέχει νευροτοξίνες (όπως την νευροτοξίνη BMAA: β-Ν-μεθυλαμινο-L-αλανίνη) και πιστεύεται ότι συμβάλλει σε αυτήν την νευροεκφυλιστική ασθένεια. Η κύρια ύποπτη τροφή που συνδέεται με το Guam Parkinson-Dementia Complex (PDC) είναι η κύκας (ή τσίκας), η περιεστρεμμένη (διεθνώς cycads), ένα είδος φυτού που μοιάζει με τους φοίνικες  και αποδεδειγμένα περιέχει νευροτοξίνες. Οι κάτοικοι του νησιού Guam χρησιμοποιούσαν τους σπόρους των φυτών αυτών για την παρασκευή αλευριού, το οποίο κατανάλωναν σε παραδοσιακά φαγητά. Επιπρόσθετα, υπάρχουν ενδείξεις ότι η BMAA μπορεί να συσσωρεύεται και σε άλλα είδη, όπως οστρακοειδή ή ψάρια λόγω βιο-συσσώρευσης των νευροτοξινών αυτών στην θαλάσσια τροφική αλυσίδα. Όταν οι κάτοικοι άρχισαν να μειώνουν την κατανάλωση αυτών των τροφών, τα περιστατικά του Guam PDC μειώθηκαν σημαντικά.
2. Γενετικοί παράγοντες: Η νόσος είναι συχνότερη σε συγκεκριμένες οικογένειες, κάτι που δείχνει και μια πιθανή γενετική προδιάθεση.
3. Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Άλλοι παράγοντες, όπως βαρέα μέταλλα στο έδαφος ή το νερό, μπορεί να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της. Το Guam Parkinson-Dementia Complex (PDC) έχει παρατηρηθεί κυρίως στο νησί Guam, αλλά παρόμοιες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί και σε άλλες περιοχές με παρόμοιες περιβαλλοντικές και διατροφικές συνθήκες.

Guam Parkinson: Χαρακτηριστικά της ασθένειας:

• Συμπτώματα παρόμοια με το Πάρκινσον (τρέμουλο, δυσκαμψία, βραδυκινησία).
• Μυϊκή αδυναμία και σπαστικότητα (παρόμοια με την ALS).
• Άνοια και γνωστική έκπτωση (όπως στην νόσο Αλτσχάιμερ).
• Διαφορετικά στάδια και σοβαρότητα της νόσου, ανάλογα με το άτομο.

Περιοχές όπου έχουν αναφερθεί παρόμοια περιστατικά

1. Guam και Μικρονησία.
2. Δυτική Παπούα & Νέα Γουινέα.
   • Σε κάποιες κοινότητες έχουν αναφερθεί υψηλά ποσοστά νευροεκφυλιστικών ασθενειών με παρόμοια συμπτώματα (ALS/PDC).
   • Πιθανή σχέση της εμφάνισης της ασθένειας με τοξίνες από φυτά και θαλασσινά.
3. Ιαπωνία (Kii Peninsula & νησί Honshu).
   • Υπάρχουν αναφορές για αυξημένα περιστατικά ALS-PDC σε συγκεκριμένες περιοχές, χωρίς όμως ξεκάθαρη σύνδεση με διατροφή.
4. Νήσοι Κιριμπάτι και άλλες περιοχές του Ειρηνικού.
   • Ορισμένες κοινότητες εμφανίζουν αυξημένα περιστατικά ALS/PDC, πιθανώς λόγω παρόμοιων διατροφικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
5. Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδάς. 
   • Έχουν βρεθεί χαμηλά επίπεδα της νευροτοξίνης BMAA σε λίμνες με μεγάλους πληθυσμούς κυανοβακτηρίων και υπάρχουν ενδείξεις σύνδεσης των κυανοβακτηρίων με αυξημένα περιστατικά ALS (όπως για παράδειγμα στην Φλόριντα και γύρω από τις Μεγάλες Λίμνες της περιοχής).
   • Αν και τα περιστατικά είναι πολύ λιγότερα από αυτά που παρουσιάζονται στο νησί Guam, ερευνάται αν η χρόνια έκθεση στην νευροτοξίνη BMAA από το νερό και τη διατροφή μπορεί να συμβάλλει σε κάποιες περιπτώσεις νευροεκφυλιστικών ασθενειών.

Τι είναι η νευροτοξίνη BMAA (Β-Ν-μεθυλαμινο-L-αλανίνη);

Η BMAA είναι μια νευροτοξική τοξίνη που παράγεται από τα κυανοβακτήρια (μπλε-πράσινα άλγη) και τα τελευταία χρόνια έχει συνδεθεί ευθέως με νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως:

• ALS (Αμυοτροφική Πλευρική Σκλήρυνση)
• Νόσος του Πάρκινσον
• Αλτσχάιμερ
• Guam Parkinson-Dementia Complex (PDC)

Η BMAA μπορεί να συσσωρεύεται σε:

1. Θαλασσινά και ψάρια: Σε περιοχές με άνθηση (δηλαδή με μεγάλους πληθυσμούς) κυανοβακτηρίων, η BMAA μπορεί να περάσει στην τροφική αλυσίδα.
2. Πόσιμο νερό: Κυανοβακτήρια σε λίμνες ή ποτάμια μπορούν να μολύνουν το νερό με την νευροτοξίνη BMAA.

Η BMAA μπορεί να ενσωματωθεί σε πρωτεΐνες μιμούμενη τα αμινοξέα, οδηγώντας σε σοβαρή κυτταρική βλάβη γιατί μπορεί να προκαλέσει οξειδωτικό στρες και νευροφλεγμονή. Έχει ανιχνευθεί σε εγκεφάλους ασθενών με ALS και Αλτσχάιμερ, σε αρκετά μεγάλες συγκεντρώσεις.

©Ίσως σας ενδιαφέρει: Η νόσος του Parkinson με μια ματιά

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

Πηγές:

1. “Environmental Neurotoxin β-N-Methylamino-L-alanine (BMAA) as a Risk Factor for Neurodegenerative Diseases: Myths and Facts”, Sprinker Nature, 2017
2. “BMAA, Neurodegeneration, and Neuroprotection”, Sprinker Nature, 2020