Τρώμε πετροχημικά;

in -, Διατροφή και υγεία, Επικαιρότητα, Συχνές ερωτήσεις

Τρώμε πετροχημικά;

Η απάντηση είναι ναι. Τι είναι όμως τα πετροχημικά προϊόντα και πού βρίσκονται;

Τα πετροχημικά προϊόντα (διεθνώς, petrochemicals) είναι χημικές ενώσεις που παράγονται από το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο. Αποτελούν την βάση για την παραγωγή πολλών προϊόντων και υλικών που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή ζωή για την αποθήκευση τροφίμων και την προετοιμασία γευμάτων.

Τα πετροχημικά προέρχονται από την επεξεργασία του αργού πετρελαίου ή του φυσικού αερίου στα διυλιστήρια και στις μονάδες παραγωγής πετροχημικών προϊόντων. Οι κύριες πρώτες ύλες για την παρασκευή πετροχημικών προϊόντων είναι:

Αιθάνιο (ethane)
Προπάνιο (propane)
Βουτάνιο (butane)
Νάφθα (naphtha), η οποία είναι παράγωγο της απόσταξης του πετρελαίου.

Κύριες κατηγορίες πετροχημικών παραγώγων:

Ολεφίνες: αιθυλένιο, προπυλένιο, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πλαστικών, πλαστικών ινών.
Αρωματικοί υδρογονάνθρακες: βενζόλιο, τολουόλιο, ξυλόλιο, τα οποία χρησιμοποιούνται σε διαλύτες, χρώματα, φάρμακα.
Αλκοόλες και οξέα: μεθανόλη, αιθανόλη, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε καθαριστικά, καύσιμα και χημικά προϊόντα.

Ποιες είναι οι κυριότερες χρήσεις των πετροχημικών παραγώγων στην καθημερινή ζωή;

Από τα πετροχημικά προϊόντα παράγονται:

Πλαστικά και περιέκτες τροφίμων (πολυαιθυλένιο, PVC),
Καουτσούκ,
Χημικά λιπάσματα,
Καθαριστικά και απορρυπαντικά,
Φάρμακα,
Καλλυντικά,
Συνθετικά ρούχα από νάιλον, πολυεστέρα, ακρυλικό (όλα προέρχονται από πετροχημικά υλικά και τα αγοράζουμε συνεχώς),
Αθλητικά παπούτσια με σόλες από πολυουρεθάνη και συνθετικά υφάσματα από ίνες πετροχημικών (νάιλον, πολυεστέρας).

Πόσα πετροχημικά τρώμε;

Από πετροχημικά υλικά φτιάχνονται αντικείμενα που έχουμε στο σπίτι μας και χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση τροφίμων όπως:
- Πλαστικά μπουκάλια (νερού, αναψυκτικών) τα οποία φτιάχνονται από πολυαιθυλένιο (PE) ή πολυεστέρα (PET).
- Σακούλες supermarket, από πολυαιθυλένιο.
- Τάπερ και δοχεία αποθήκευσης φαγητού, από διάφορα είδη πλαστικού.
- Καθαριστικά και απορρυπαντικά, περιέχουν επιφανειοδραστικά υλικά πετροχημικής προέλευσης.
- Πινέλα ή σφουγγάρια, τα οποία φτιάχνονται από συνθετικά υλικά όπως νάιλον.
Ένας χρήσιμος πίνακας με καθημερινά προϊόντα που παράγονται από πετροχημικά υλικά:

Κατηγορία	Παράδειγμα Προϊόντος	Πετροχημικό Υλικό
Πλαστικά	Μπουκάλια νερού / PET	Πολυαιθυλένιο (PE), Πολυεστέρας (PET)
Συσκευασίες τροφίμων	Σακούλες, ταπερ, πλαστικά ποτήρια	Πολυπροπυλένιο (PP), PVC
Ρούχα & ύφασμα	Αθλητικά ρούχα, κάλτσες, μπουφάν	Πολυεστέρας, Νάιλον, Ακρυλικό
Αυτοκίνητα	Ελαστικά, ταμπλό, καλύμματα	Συνθετικό καουτσούκ, ABS, PU
Καλλυντικά	Κρέμες, βαζελίνη, σαμπουάν	Παραφίνη, Προπυλενογλυκόλη
Καθαριστικά	Υγρά πιάτων, σαπούνια	Επιφανειοδραστικά από αιθυλένιο
Έπιπλα και στρώματα	Αφρολέξ, πολυθρόνες, καναπέδες	Πολυουρεθάνη (PU)
Ηλεκτρονικά	Θήκες, καλώδια, πλακέτες	Πολυστυρένιο (PS), PVC
Είδη γραφείου	Στυλό, μαρκαδόροι, κόλλες	Πλαστικά, συνθετικές ρητίνες
Χρώματα & βερνίκια	Ελαιοχρώματα, σπρέι, διαλύτες	Τολουόλιο, Ξυλόλιο, Βενζόλιο

Είναι τα πετροχημικά προϊόντα καρκινογόνα;

Ορισμένα πετροχημικά προϊόντα ή συστατικά τους, είναι πλέον αποδεδειγμένα ή πιθανά καρκινογόνα, ιδιαίτερα όταν υπάρχει παρατεταμένη ή έντονη έκθεση σε αυτά, κυρίως σε βιομηχανικές συνθήκες.

Παραδείγματα πετροχημικών ουσιών με καρκινογόνο δράση: Οι παρακάνω κατηγορίες βασίζονται στην ταξινόμηση του IARC, (Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο του ΠΟΥ):

Ουσία	Κατηγορία	Χρήση	Καρκινογόνος ταξινόμηση
Βενζόλιο	Αρωματικός υδρογονάνθρακας	Παραγωγή πλαστικών, ρητινών	Αποδεδειγμένα
Στυρόλιο	Μονομερές	Παραγωγή πολυστυρενίου (πλαστικά ποτήρια)	Πιθανώς καρκινογόνο
Φορμαλδεΰδη	Συνθετικές ρητίνες	Κόντρα πλακέ, μονωτικά, υφάσματα	Αποδεδειγμένα
Πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs)	Από καύση πετρελαίου ή κάρβουνου	Περιβάλλον, καυσαέρια, βιομηχανίες	Πιθανώς καρκινογόνα

Για τον μέσο χρήστη, η έκθεση σε τελικά προϊόντα που παράγονται από πετροχημικά υλικά όπως Τα πλαστικά μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού ή τα τάπερ, θεωρείται γενικά ασφαλής, γιατί:

Η ποσότητα των επιβλαβών πετροχημικών στα προϊόντα αυτά είναι πολύ μικρή.
Το ρίσκο προκύπτει μόνο αν γίνεται λάθος χρήση τους, όπως για παράδειγμα θέρμανση φθηνού πλαστικού στο φούρνο μικροκυμάτων.