Τροφές πλούσιες σε φώσφορο και αιμοκάθαρση
Ο φώσφορος είναι ευρέως διαδεδομένο στοιχείο των τροφών και ανευρίσκεται ιδιαιτέρως συχνά στα συντηρητικά που χρησιμοποιούνται στην βιομηχανία τροφίμων. Η πρόσληψη του σε μεγάλες συγκεντρώσεις αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για τους ασθενείς που βρίσκονται στην διαδικασία αιμοκάθαρσης. Υπολογίζεται ότι περίπου το 50% των ασθενών που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση εμφανίζει αυξημένη παρουσία φωσφόρου στο πλάσμα του αίματος (υπερ-φωσφαταιμία).
Η αυξημένη ποσότητα φωσφόρου στον οργανισμό είναι ιδιαιτέρως επιβλαβής για την υγεία καθώς:
- συντελεί στην δημιουργία επασβστώσεων (αθηρωματικής πλάκας) σε αγγεία και μαλακά μόρια, εμποδίζοντας την σωστή λειτουργία τους ή μικραίνοντας την διάμετρο τους,
- συνδέεται άμεσα με την υπερτροφία της αριστερής κοιλίας της καρδιάς την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων,
- ενώ η υψηλή παρουσία ασβεστίου, παραθορμόνης (PTH) και φωσφόρου στο πλάσμα του αίματος συνδέεται ευθέως με την ανάπτυξη παθοφυσιολογικών μηχανισμών πρόκλησης υπερ-παραθυρεοειδισμού.
Ισοζύγιο φωσφόρου και αιμοκάθαρση
Το ισοζύγιο φωσφόρου σε ασθενείς υποβαλλόμενους σε αιμοκάθαρση διαταράσσεται καθώς η πρόσληψη του από τις τροφές υπερβαίνει την δυνατότητα απομάκρυνσης του μέσω της αιμοκάθαρσης. Η καθημερινή πρόσληψη του μέσω των τροφών υπολογίζεται στο 1000-1200mg / ημέρα ενώ η απομάκρυνση τους σε μια συνεδρία αιμοκάθαρσης ασθενούς (χωρίς καθόλου εναπομείνασα υπολειπόμενη φυσιολογική νεφρική λειτουργία όπου 900-1000mg φωσφόρου αποβάλλονται φυσιολογικά με την διούρηση) επιτυγχάνει απομάκρυνση 700-800mg/ημέρα.
Διαιτολογική προσέγγιση και τρόφιμα που ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να καταναλώνονται:
Για του αιμοκαθερόμενους ασθενείς προτείνεται δίαιτα των 700-800mgr φωσφόρου την ημέρα. Αναλυτικά οι τροφές που περιέχουν πολύ φώσφορο και θα πρέπει αν αποφεύγεται η κατανάλωση τους είναι:
- Η βρόμη και το αλεύρι που είναι ολικής-πιτυρούχο-μαύρο. Ομοίως και τα παράγωγα αυτού του αλευριού.
- Όλων των ειδών τα αλλαντικά και το μπέικον εκτός από τα λουκάνικα.
- Γάλα (φρέσκο, εβαπορέ, συμπυκνωμένο, ζαχαρούχο) καθώς επίσης και το αφρόγαλα.
- Από τυριά απαγορεύονται : όλων των ειδών οι γραβιέρες, το ροκφόρ, τα τυριά ολλανδικού τύπου και το κασέρι. Η παρμεζάνα να καταναλώνεται σε ελάχιστες ποσότητες.
- Προϊόντα που περιέχουν μεγάλη ποσότητα ζύμης όπως πίτσα-πίτες.
- Σοκολάτα, κακάο και παράγωγα τους.
- Παγωτό που περιέχει γάλα και σοκολάτα.
- Αυγά σε κάθε μορφή.
- Καλαμπόκι-ποπ κορν.
- Φασόλια ξερά, ρεβίθια.
- Ψάρια όπως σαρδέλες σε κονσέρβα, τόνος σε κονσέρβα, μπακαλιάρος και κυρίως μπακαλιάρος αλμυρός.
- Τα πουλερικά όπως το κοτόπουλό και το κουνέλι χρειάζονται προσοχή και πρέπει να καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες.
- Παράγωγα σόγιας όπως τυρί νηστίσιμο και το τόφου.
- Από ξηρούς καρπούς απαγορεύονται τα : αμύγδαλα, φιστίκια αράπικα, στραγάλια και σουσάμι-ταχίνι. Τα καρύδια σε ελάχιστες ποσότητες.
- Ξερή φάβα και κουκιά
- Καβούρια, Καραβίδες, Στρείδια, Μύδια.
- Από γλυκά απαγορεύονται τα γλυκά με ζύμη, γάλα και σοκολάτα ΚΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ ΓΛΥΚΑ ΜΕ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ όπως μπισκότα, κρουασάν
- Τσάι και καφές με μετρό.
Τρόφιμα επιτρέπεται να καταναλωθούν:
- Ψωμί λευκό
- Όλα τα φρούτα και τα λαχανικά,
- Βοδινό κρέας άπαχο,
- Κατσίκι-αρνί με όσο το δυνατόν λιγότερο λίπος,
- Καλαμαράκια, χταπόδι, γαρίδες, καραβίδες
- Μανιτάρια
- Μαρμελάδες και μέλι.
- Λουκάνικα χωριάτικα-Φρανκφούρτης-βραστά χοιρινά αλλά όχι γαλοπούλας-κοτόπουλου.
- Κιμάς από μοσχάρι αλλά με μετρό, μοσχάρι κομμάτι αλλά με μετρό.
- Πάπια και ορτύκια μπορούν να καταναλωθούν.
- Ζυμαρικά. Οι χυλοπίτες επειδή έχουν αυγό χρειάζονται προσοχή.
- Πατάτες
- Ρύζι
- Φακές από τα όσπρια.
- Μαργαρίνη
- Ξύδι, λεμόνι
- Χουρμάδες και σύκα ξερά, ομοίως και τα κάστανα.
- Κέικ , ζελέ, κομπόστες φρούτων, μηλόπιτα και γλυκά με φρούτα
- Το αλκοόλ μπορεί να καταναλωθεί αν επιτρέπεται από την κλινική κατάσταση του ατόμου.
ΠΗΓΕΣ:
1.Ε. Τζουβάρα – Καραγιάννη : «Σύσταση, χημική ανάλυση και προδιαγραφές βασικών τροφίμων», Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, (Ιωάννινα 2000).
2.Αντώνιος Ζαμπέλας : «κλινική διαιτολογία & διατροφή με στοιχεία παθολογίας», Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδη, (Θεσσαλονίκη 2007).
3.Αντωνία Τριχοπούλου: «ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΑΓΗΤΩΝ», 3η έκδοση, εργαστήριο υγιεινής και επιδημιολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανού, Αθήνα).
4.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας : «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 1998)
©το άρθρο είναι αφιερωμένο σε όλους αυτούς που παλεύουν καθημερινά με την αιμοκάθαρση. Απαγορεύεται η με κάθε τρόπο οικειοποίηση του παρόντος άρθρου χωρίς την αναφορά στο όνομα της συγγραφέως ή στην σελίδα του diaitologia.gr