Τροφές πλούσιες σε φώσφορο και αιμοκάθαρση

Ο φώσφορος είναι ευρέως διαδεδομένο στοιχείο των τροφών και ανευρίσκεται ιδιαιτέρως συχνά στα συντηρητικά που χρησιμοποιούνται στην βιομηχανία τροφίμων. Η πρόσληψη του σε μεγάλες συγκεντρώσεις αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για τους ασθενείς που βρίσκονται στην διαδικασία αιμοκάθαρσης. Υπολογίζεται ότι περίπου το 50% των ασθενών που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση εμφανίζει αυξημένη παρουσία φωσφόρου στο πλάσμα του αίματος (υπερ-φωσφαταιμία).

Η αυξημένη ποσότητα φωσφόρου στον οργανισμό  είναι ιδιαιτέρως επιβλαβής για την υγεία καθώς:

• συντελεί στην δημιουργία επασβστώσεων (αθηρωματικής πλάκας) σε αγγεία και μαλακά μόρια, εμποδίζοντας την σωστή λειτουργία τους ή μικραίνοντας την διάμετρο τους,
• συνδέεται άμεσα με την υπερτροφία της αριστερής κοιλίας της καρδιάς την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων,
• ενώ η υψηλή παρουσία ασβεστίου, παραθορμόνης (PTH) και φωσφόρου στο πλάσμα του αίματος συνδέεται ευθέως με την ανάπτυξη παθοφυσιολογικών μηχανισμών πρόκλησης υπερ-παραθυρεοειδισμού.

Ισοζύγιο φωσφόρου και αιμοκάθαρση

Το ισοζύγιο φωσφόρου σε ασθενείς υποβαλλόμενους σε αιμοκάθαρση διαταράσσεται καθώς η πρόσληψη του από τις τροφές υπερβαίνει την δυνατότητα απομάκρυνσης του μέσω της αιμοκάθαρσης. Η καθημερινή πρόσληψη του μέσω των τροφών υπολογίζεται στο 1000-1200mg / ημέρα ενώ η  απομάκρυνση τους  σε μια συνεδρία αιμοκάθαρσης ασθενούς (χωρίς καθόλου εναπομείνασα υπολειπόμενη φυσιολογική νεφρική λειτουργία όπου 900-1000mg φωσφόρου αποβάλλονται φυσιολογικά με την διούρηση) επιτυγχάνει απομάκρυνση 700-800mg/ημέρα.

Διαιτολογική προσέγγιση και τρόφιμα που ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να καταναλώνονται:

Για του αιμοκαθερόμενους ασθενείς προτείνεται δίαιτα των 700-800mgr φωσφόρου την ημέρα. Αναλυτικά οι τροφές που περιέχουν πολύ φώσφορο και θα πρέπει αν αποφεύγεται η κατανάλωση τους είναι:

• Η βρόμη και το αλεύρι που είναι ολικής-πιτυρούχο-μαύρο. Ομοίως και τα παράγωγα αυτού του αλευριού.
• Όλων των ειδών τα αλλαντικά και το μπέικον εκτός από τα λουκάνικα.
• Γάλα (φρέσκο, εβαπορέ, συμπυκνωμένο, ζαχαρούχο) καθώς επίσης και το αφρόγαλα.
• Από τυριά απαγορεύονται : όλων των ειδών οι γραβιέρες, το ροκφόρ, τα τυριά ολλανδικού τύπου και το κασέρι. Η παρμεζάνα να καταναλώνεται σε ελάχιστες ποσότητες.
• Προϊόντα που περιέχουν μεγάλη ποσότητα ζύμης όπως πίτσα-πίτες.
• Σοκολάτα, κακάο και παράγωγα τους.
• Παγωτό που περιέχει γάλα και σοκολάτα.
• Αυγά σε κάθε μορφή.
• Καλαμπόκι-ποπ κορν.
• Φασόλια ξερά, ρεβίθια.
• Ψάρια όπως σαρδέλες σε κονσέρβα, τόνος σε κονσέρβα, μπακαλιάρος και κυρίως μπακαλιάρος αλμυρός.
• Τα πουλερικά όπως το κοτόπουλό και το κουνέλι χρειάζονται προσοχή και πρέπει να καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες.
• Παράγωγα σόγιας όπως τυρί νηστίσιμο και το τόφου.
• Από ξηρούς καρπούς απαγορεύονται τα : αμύγδαλα, φιστίκια αράπικα, στραγάλια και σουσάμι-ταχίνι. Τα καρύδια σε ελάχιστες ποσότητες.
• Ξερή φάβα και κουκιά
• Καβούρια, Καραβίδες, Στρείδια, Μύδια.
• Από γλυκά απαγορεύονται τα γλυκά με ζύμη, γάλα και σοκολάτα ΚΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ ΓΛΥΚΑ ΜΕ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ όπως μπισκότα, κρουασάν
• Τσάι και καφές με μετρό.

Τρόφιμα επιτρέπεται να καταναλωθούν:

• Ψωμί λευκό
• Όλα τα φρούτα και τα λαχανικά,
• Βοδινό κρέας άπαχο,
• Κατσίκι-αρνί με όσο το δυνατόν λιγότερο λίπος,
• Καλαμαράκια, χταπόδι, γαρίδες, καραβίδες
• Μανιτάρια
• Μαρμελάδες και μέλι.
• Λουκάνικα χωριάτικα-Φρανκφούρτης-βραστά χοιρινά αλλά όχι γαλοπούλας-κοτόπουλου.
• Κιμάς από μοσχάρι αλλά με μετρό, μοσχάρι κομμάτι αλλά με μετρό.
• Πάπια και ορτύκια μπορούν να καταναλωθούν.
• Ζυμαρικά. Οι χυλοπίτες επειδή έχουν αυγό χρειάζονται προσοχή.
• Πατάτες
• Ρύζι
• Φακές από τα όσπρια.
• Μαργαρίνη
• Ξύδι, λεμόνι
• Χουρμάδες και σύκα ξερά, ομοίως και τα κάστανα.
• Κέικ , ζελέ, κομπόστες φρούτων, μηλόπιτα και γλυκά με φρούτα
• Το αλκοόλ μπορεί να καταναλωθεί αν επιτρέπεται από την κλινική κατάσταση του ατόμου.

ΠΗΓΕΣ:

1.Ε. Τζουβάρα – Καραγιάννη : «Σύσταση, χημική ανάλυση και προδιαγραφές βασικών τροφίμων», Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, (Ιωάννινα 2000).

2.Αντώνιος Ζαμπέλας : «κλινική διαιτολογία & διατροφή με στοιχεία παθολογίας», Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδη, (Θεσσαλονίκη 2007).

3.Αντωνία Τριχοπούλου: «ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΑΓΗΤΩΝ», 3^η έκδοση, εργαστήριο υγιεινής και επιδημιολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανού, Αθήνα).

4.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας : «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 1998)

 

©το άρθρο είναι αφιερωμένο σε όλους αυτούς που παλεύουν καθημερινά με την αιμοκάθαρση. Απαγορεύεται η με κάθε τρόπο οικειοποίηση του παρόντος άρθρου χωρίς την αναφορά στο όνομα της συγγραφέως ή στην σελίδα του diaitologia.gr