Πέτρες στα νεφρά: αίτια και αντιμετώπιση

Γνωρίζετε ποια είναι τα αίτια της νεφρολιθίασης (πέτρες στα νεφρά) και πώς αντιμετωπίζεται; Είναι όλοι οι λίθοι το ίδιο; Ποιες είναι οι διατροφικές συστάσεις;

Η νεφρολιθίαση (πέτρες στα νεφρά) είναι στην ουσία η υπερβολική συγκέντρωση και η αποθήκευση κρυσταλλικών ξένων σωμάτων σε οργανικά υποστρώματα του ουροποιητικού μας συστήματος. Πρόκειται για συχνή κατάσταση ιδίως σε άνδρες μέσης ηλικίας με συχνότητα εμφάνισης το  15% με 20% στον γενικό πληθυσμό.

Πέτρες στα νεφρά: σε ποιους παράγοντες οφείλονται;

Οι πέτρες στα νεφρά έχουν πολυπαραγοντική αιτιολογία εμφάνισης. Σε αυτήν συμμετέχουν:

• Γενετικοί-φυλετικοί παράγοντες: το 30% των ατόμων με νεφρολιθίαση, έχουν κάποιον συγγενή 1ου βαθμού με το ίδιο πρόβλημα. Οι άνδρες φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο κυρίως και λόγω του τρόπου ζωής τους.
• Ηλικία: προσβάλλονται συχνότερα οι άνδρες μέσης ηλικίας μεταξύ 30-50 ετών. Η μειωμένη συχνότητα της νεφρολιθίασης στις γυναίκες (αναλογία άνδρες προς γυναίκες 3:1) οφείλεται στην προστατευτική δράση των οιστρογόνων, το οποία αυξάνουν την συγκέντρωση ουσιών (κιτρικά άλατα) που ευνοούν την διαλυτότητα των λίθων.
• Επάγγελμα: η συχνότητα της νεφρολιθίασης είναι μεγαλύτερη στα καθιστικά επαγγέλματα (χωρίς σωματική δραστηριότητα) όπως και στα επαγγέλματα που διεξάγονται υπό συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας στον χώρο εργασίας καθώς η αφυδάτωση παράγει ούρα πυκνά.
• Διαιτητικοί παράγοντες: η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ζωικής πρωτεΐνης, η αυξημένη πρόσληψη επεξεργασμένων υδατανθράκων που εννοεί την απορρόφηση ασβεστίου και άρα τον σχηματισμό λίθων, η μειωμένη πρόσληψη νερού και η διατροφή πλούσια σε λευκώματα (πρωτεΐνες), ενοχοποιούνται για την εμφάνιση της νεφρολιθίασης.
• Το οργανικό υπόστρωμα στα νεφρά: οι οργανικές ουσίες που υπάρχουν στα ούρα αποτελούν το πρόσφορο έδαφος στο οποίο αναπτύσσονται οι λίθοι και είναι: οι πρωτεΐνες και οι βλεννο-πρωτείνες.

Πέτρες στα νεφρά: οι τύποι των λίθων

Οι συνηθέστεροι τύποι λίθων είναι:

• Λίθοι οξαλικού ασβεστίου 60%
• Λίθοι οξαλικού και φωσφορικού ασβεστίου 11%
• Λίθοι ουρικού οξέος 10%
• Λίθοι φωσφορικού ασβεστίου 9%
• Λίθοι στρουβίτη 8%
• Λίθοι κυστίνης 1%
• Λίθοι λοιποί 1%

Πέτρες στα νεφρά: ποια είναι η αιτιολογία εμφάνισης τους;

Συνηθισμένη αιτιολογία εμφάνισης νεφρολιθίασης αποτελούν:

1. Οι νεφρικές σωληναριακές διαταραχές όπως η κυστινουρία και η νεφρική σωληναριακή οξέωση τύπου Ι.
2.  Οι ενζυματικές διαταραχές που παρατηρούνται σε παθήσεις όπως η πρωτοπαθής υπερξαλουρία και η ξανθινουρία. Πρόκειται για 2 σπάνιες κληρονομικές καταστάσεις.
3. Οι υπερασβεστιαιμικές (και άρα υπερασβεστιουρικές) καταστάσεις όπως ο πρωτοπαθής υπερ-παραθυρεοειδισμός, η σαρκοείδωση, οι νεοπλασίες, το σύνδρομο γάλακτος-αλκάλεος, ο υπερθυρεοειδισμός αλλά και η υπερβιταμίνωση D (η υπερβολική πρόσληψη βιταμίνης D).
4. Η ουρική λιθιάση και η ουρική αρθρίτιδα που οφείλονται στην αυξημένη πρόσληψη πουρινών από την διατροφή, τον μικρό όγκο ούρων εξαιτίας της αφυδάτωσης ή το χαμηλό Ph  των ούρων. Ορισμένα φάρμακα όπως η ασπιρίνη, η χημειοθεραπεία και η προβενεσίδη (φάρμακο κατά της ουρικής αρθρίτιδας) είναι δυνατόν να προκαλέσουν νεφρολιθίαση.
5. Την ιδιοπαθή (πρωτοπαθή) νεφρολιθίαση.
6. Λίθους εξαιτίας λοίμωξης οι οποίοι σχηματίζονται μετά από λοίμωξη του νεφρού με μικρόβιο. (Συχνότερο μικρόβιο ο πρωτέας).
7. Γαστρεντερικές διαταραχές, όπως οι διαρροϊκές καταστάσεις εξαιτίας της αφυδάτωσης και της απώλειας διττανθρακικών που αλκαλοποιούν τα ούρα, καταστάσεις που ευνοούν την στεατόρροια όπως η αφαίρεση τμήματος του λεπτού εντέρου, οι ιατρικές επεμβάσεις για την μείωση βάρους (βαρυιατρικές επεμβάσεις), ή η λήψη φαρμάκων που ανήκουν στην κατηγορία των υποτιθέμενων «λιποδιαλυτών».

Πέτρες στα νεφρά: διατροφική αντιμετώπιση

Τα θρεπτικά συστατικά στα οποία πρέπει να δίνεται βάση για την αποφυγή της νεφρολιθίασης είναι: οι πρωτεΐνες, το ασβέστιο, τα οξαλικά άλατα, το νάτριο, το κάλιο και η κατανάλωση υγρών.

• Συνιστάται ο περιορισμός της συνολικής πρωτεΐνης και των προϊόντων ζωικής προέλευσης όπως και η αλόγιστη πρόσληψη πρωτεΐνης από συμπληρώματα διατροφής ακόμα και αν αυτά προέρχονται από φυτικές τροφές.
• Ο τέλειος περιορισμός του ασβεστίου πρέπει να αποφεύγεται και αντί αυτού να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της πρόσληψης ασβεστίου και οξαλικών αλάτων: Οι κυριότερες πηγές οξαλικών αλάτων είναι το παντζάρι, η σοκολάτα, ο μαϊντανός, το τσάι, το σπανάκι και τα φιστίκια, τα οποία πρέπει να καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες αλλά όχι να αποφεύγονται. Σε μέτριες ποσότητες πρέπει να καταναλώνονται επίσης και οι φράουλες, ο στιγμιαίος καφές, το σέλινο και όλα τα προϊόντα με κακάο.
• Η χαμηλή πρόσληψη καλίου συνδέεται με την εμφάνιση νεφρολιθίασης. Συνιστάται διατροφή μέτρια σε πρόσληψη καλίου.
• Συνιστάται διατροφή χαμηλή σε νάτριο (αλάτι), αλλά όχι η τέλεια αποχή από αυτό.
• Πρόσληψη υγρών: συνιστάται διατροφή ικανή για παραγωγή ούρων περίπου 2 λίτρων ανά ημέρα. (Αυτό σημαίνει πρακτικά πρόσληψη υγρών περίπου 3 με 3,5 λίτρα την ημέρα).

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ 

ΠΗΓΕΣ :

1. Αντώνιος Ζαμπέλας : «κλινική διαιτολογία & διατροφή με στοιχεία παθολογίας», Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδη, (Θεσσαλονίκη 2007).

2.Αντωνία Τριχοπούλου: «ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΑΓΗΤΩΝ», 3^η έκδοση, εργαστήριο υγιεινής και επιδημιολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανού, Αθήνα

3.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας : «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 1998)