Πέτρες στα νεφρά: αίτια και αντιμετώπιση
Γνωρίζετε ποια είναι τα αίτια της νεφρολιθίασης (πέτρες στα νεφρά) και πώς αντιμετωπίζεται; Είναι όλοι οι λίθοι το ίδιο; Ποιες είναι οι διατροφικές συστάσεις;
Η νεφρολιθίαση (πέτρες στα νεφρά) είναι στην ουσία η υπερβολική συγκέντρωση και η αποθήκευση κρυσταλλικών ξένων σωμάτων σε οργανικά υποστρώματα του ουροποιητικού μας συστήματος. Πρόκειται για συχνή κατάσταση ιδίως σε άνδρες μέσης ηλικίας με συχνότητα εμφάνισης το 15% με 20% στον γενικό πληθυσμό.
Πέτρες στα νεφρά: σε ποιους παράγοντες οφείλονται;
Οι πέτρες στα νεφρά έχουν πολυπαραγοντική αιτιολογία εμφάνισης. Σε αυτήν συμμετέχουν:
- Γενετικοί-φυλετικοί παράγοντες: το 30% των ατόμων με νεφρολιθίαση, έχουν κάποιον συγγενή 1ου βαθμού με το ίδιο πρόβλημα. Οι άνδρες φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο κυρίως και λόγω του τρόπου ζωής τους.
- Ηλικία: προσβάλλονται συχνότερα οι άνδρες μέσης ηλικίας μεταξύ 30-50 ετών. Η μειωμένη συχνότητα της νεφρολιθίασης στις γυναίκες (αναλογία άνδρες προς γυναίκες 3:1) οφείλεται στην προστατευτική δράση των οιστρογόνων, το οποία αυξάνουν την συγκέντρωση ουσιών (κιτρικά άλατα) που ευνοούν την διαλυτότητα των λίθων.
- Επάγγελμα: η συχνότητα της νεφρολιθίασης είναι μεγαλύτερη στα καθιστικά επαγγέλματα (χωρίς σωματική δραστηριότητα) όπως και στα επαγγέλματα που διεξάγονται υπό συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας στον χώρο εργασίας καθώς η αφυδάτωση παράγει ούρα πυκνά.
- Διαιτητικοί παράγοντες: η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ζωικής πρωτεΐνης, η αυξημένη πρόσληψη επεξεργασμένων υδατανθράκων που εννοεί την απορρόφηση ασβεστίου και άρα τον σχηματισμό λίθων, η μειωμένη πρόσληψη νερού και η διατροφή πλούσια σε λευκώματα (πρωτεΐνες), ενοχοποιούνται για την εμφάνιση της νεφρολιθίασης.
- Το οργανικό υπόστρωμα στα νεφρά: οι οργανικές ουσίες που υπάρχουν στα ούρα αποτελούν το πρόσφορο έδαφος στο οποίο αναπτύσσονται οι λίθοι και είναι: οι πρωτεΐνες και οι βλεννο-πρωτείνες.
Πέτρες στα νεφρά: οι τύποι των λίθων
Οι συνηθέστεροι τύποι λίθων είναι:
- Λίθοι οξαλικού ασβεστίου 60%
- Λίθοι οξαλικού και φωσφορικού ασβεστίου 11%
- Λίθοι ουρικού οξέος 10%
- Λίθοι φωσφορικού ασβεστίου 9%
- Λίθοι στρουβίτη 8%
- Λίθοι κυστίνης 1%
- Λίθοι λοιποί 1%
Πέτρες στα νεφρά: ποια είναι η αιτιολογία εμφάνισης τους;
Συνηθισμένη αιτιολογία εμφάνισης νεφρολιθίασης αποτελούν:
- Οι νεφρικές σωληναριακές διαταραχές όπως η κυστινουρία και η νεφρική σωληναριακή οξέωση τύπου Ι.
- Οι ενζυματικές διαταραχές που παρατηρούνται σε παθήσεις όπως η πρωτοπαθής υπερξαλουρία και η ξανθινουρία. Πρόκειται για 2 σπάνιες κληρονομικές καταστάσεις.
- Οι υπερασβεστιαιμικές (και άρα υπερασβεστιουρικές) καταστάσεις όπως ο πρωτοπαθής υπερ-παραθυρεοειδισμός, η σαρκοείδωση, οι νεοπλασίες, το σύνδρομο γάλακτος-αλκάλεος, ο υπερθυρεοειδισμός αλλά και η υπερβιταμίνωση D (η υπερβολική πρόσληψη βιταμίνης D).
- Η ουρική λιθιάση και η ουρική αρθρίτιδα που οφείλονται στην αυξημένη πρόσληψη πουρινών από την διατροφή, τον μικρό όγκο ούρων εξαιτίας της αφυδάτωσης ή το χαμηλό Ph των ούρων. Ορισμένα φάρμακα όπως η ασπιρίνη, η χημειοθεραπεία και η προβενεσίδη (φάρμακο κατά της ουρικής αρθρίτιδας) είναι δυνατόν να προκαλέσουν νεφρολιθίαση.
- Την ιδιοπαθή (πρωτοπαθή) νεφρολιθίαση.
- Λίθους εξαιτίας λοίμωξης οι οποίοι σχηματίζονται μετά από λοίμωξη του νεφρού με μικρόβιο. (Συχνότερο μικρόβιο ο πρωτέας).
- Γαστρεντερικές διαταραχές, όπως οι διαρροϊκές καταστάσεις εξαιτίας της αφυδάτωσης και της απώλειας διττανθρακικών που αλκαλοποιούν τα ούρα, καταστάσεις που ευνοούν την στεατόρροια όπως η αφαίρεση τμήματος του λεπτού εντέρου, οι ιατρικές επεμβάσεις για την μείωση βάρους (βαρυιατρικές επεμβάσεις), ή η λήψη φαρμάκων που ανήκουν στην κατηγορία των υποτιθέμενων «λιποδιαλυτών».
Πέτρες στα νεφρά: διατροφική αντιμετώπιση
Τα θρεπτικά συστατικά στα οποία πρέπει να δίνεται βάση για την αποφυγή της νεφρολιθίασης είναι: οι πρωτεΐνες, το ασβέστιο, τα οξαλικά άλατα, το νάτριο, το κάλιο και η κατανάλωση υγρών.
- Συνιστάται ο περιορισμός της συνολικής πρωτεΐνης και των προϊόντων ζωικής προέλευσης όπως και η αλόγιστη πρόσληψη πρωτεΐνης από συμπληρώματα διατροφής ακόμα και αν αυτά προέρχονται από φυτικές τροφές.
- Ο τέλειος περιορισμός του ασβεστίου πρέπει να αποφεύγεται και αντί αυτού να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της πρόσληψης ασβεστίου και οξαλικών αλάτων: Οι κυριότερες πηγές οξαλικών αλάτων είναι το παντζάρι, η σοκολάτα, ο μαϊντανός, το τσάι, το σπανάκι και τα φιστίκια, τα οποία πρέπει να καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες αλλά όχι να αποφεύγονται. Σε μέτριες ποσότητες πρέπει να καταναλώνονται επίσης και οι φράουλες, ο στιγμιαίος καφές, το σέλινο και όλα τα προϊόντα με κακάο.
- Η χαμηλή πρόσληψη καλίου συνδέεται με την εμφάνιση νεφρολιθίασης. Συνιστάται διατροφή μέτρια σε πρόσληψη καλίου.
- Συνιστάται διατροφή χαμηλή σε νάτριο (αλάτι), αλλά όχι η τέλεια αποχή από αυτό.
- Πρόσληψη υγρών: συνιστάται διατροφή ικανή για παραγωγή ούρων περίπου 2 λίτρων ανά ημέρα. (Αυτό σημαίνει πρακτικά πρόσληψη υγρών περίπου 3 με 3,5 λίτρα την ημέρα).
Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ
ΠΗΓΕΣ :
1. Αντώνιος Ζαμπέλας : «κλινική διαιτολογία & διατροφή με στοιχεία παθολογίας», Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδη, (Θεσσαλονίκη 2007).
2.Αντωνία Τριχοπούλου: «ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΑΓΗΤΩΝ», 3η έκδοση, εργαστήριο υγιεινής και επιδημιολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανού, Αθήνα
3.Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας : «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 1998)