Νευρική ανορεξία και ανησυχητικά σημάδια

Η νευρική ανορεξία (Ν.Α) και η ψυχογενής βουλιμία (Ψ.Β), ανήκουν σε μια κατηγορία ψυχικών διαταραχών κατά κανόνα, που ονομάζονται «διαταραχές πρόσληψης τροφής». Ονομάζονται έτσι γιατί «πατούν» πάνω σε ψυχικές διεργασίες για να αναπτυχθούν και όταν αναπτύσσονται επηρεάζουν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό την πρόσληψη τροφής.

Παρότι η νευρική ανορεξία εκδηλώνεται συνήθως στην εφηβεία (στα 15-19 έτη) και εμφανίζεται 10 φορές συχνότερα στα κορίτσια, είναι δυνατόν να εκδηλωθεί και σε άλλες ηλικίες πολύ μικρότερες ακόμα και στα αγόρια ή ακόμα και σε αθλητές ή αθλήτριες. Το αρκετά μεγάλο ποσοστό εμφάνισης της νευρικής ανορεξίας (περίπου στο 1% του γενικού πληθυσμού) αλλά και το γεγονός ότι μόλις το 1/5 των ατόμων ασθενών καταφέρνει να ξεπεράσει πλήρως την διαταραχή, η νευρική ανορεξία το οφείλει μεταξύ άλλων και στην καθυστέρηση της έγκαιρης διάγνωσης της, στον φόβο της διάγνωσης κυρίως από την πλευρά των γονιών καθώς και στην δυσκολία διάκρισης της από παρόμοιες, ήσσονος σημασίας διαταραχές.

Νευρική ανορεξία και ανησυχητικά σημάδια: πως μπορώ να καταλάβω αν το παιδί μου κινδυνεύει;

Σε αρχικά-πρώιμα στάδια: το παιδί αρχίζει να αποκτά κακή σχέση με την τροφή. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το παιδί έχει εγκατεστημένη την διατροφική διαταραχή, δείχνει όμως σαφώς ότι ο γονιός πρέπει να παρέμβει, ζητώντας πολλές φορές την συμβολή του ειδικού παιδοψυχολόγου.

Ακούμε συχνά μητέρες να εκφράζουν παράπονα για την διατροφική συμπεριφορά των παιδιών τους:

• «το παιδί μου είναι δύσκολο στο φαγητό», η επιλεκτικότητα στην τροφή μπορεί να ξεκινήσει ακόμα και από τα 6-7 έτη!
• «το παιδί μου περνάει όλη την μέρα με 1 γεύμα και τρώει μόνο αυτό που του αρέσει», ο περιορισμός στην γκάμα των γευμάτων -αλμυρών ακόμα και γλυκών- είναι χαρακτηριστικός.
• «το παιδί μου δεν τρώει τίποτα όλη μέρα. Πως ζει αυτό το παιδί;» ο σχεδόν πλήρης περιορισμός της τροφής μπορεί να αρχίσει στα κορίτσια ακόμα και από τα  7-8 έτη.
• «το παιδί μου έχει αποφασίσει να κάνει μια σωστή διατροφή και δεν ξεφεύγει καθόλου», η εμμονή με την σωστή διατροφή είναι συχνά μια «δικαιολογία» για τέτοιου είδους διατροφικές διαταραχές.

Στην συνέχεια και όσο οι γονείς πιέζουν τα παιδιά να καταναλώνουν τροφές, όσα από αυτά τα παιδιά πρόκειται να αναπτύξουν νευρική ανορεξία, χαρακτηριστικά αρχίζουν να εφαρμόζουν «συμπεριφορές κάλυψης» ώστε να μην έρχονται σε αντιπαράθεση με το οικογενειακό περιβάλλον:

Πολύ συχνά βλέπουμε τα ανορεκτικά πλέον παιδιά να:

• Ξεκινούν δίαιτες λίγων θερμίδων (600-800 θερμίδων) με το πρόσχημα της υγιεινής διατροφής.
• Ασχολούνται υπερβολικά με την μέτρηση των θερμίδων και των λιπαρών στα γεύματα, με το πρόσχημα της υγιεινής διατροφής.
• Αναφέρονται συχνά και πολλές φορές κοροϊδευτικά στα πολλά κιλά των συμμαθητών, φίλων και συγγενών τους, κάτι που χρησιμοποιούν ως παράδειγμα προς αποφυγή.
• Ασχολούνται με την μαγειρική, μαγειρεύουν για τους άλλους και δεν τρώνε ποτέ τα ίδια αυτό που μαγείρεψαν. Με τον τρόπο αυτό ελέγχουν το φαγητό που βρίσκεται στο τραπέζι ώστε να έχει λίγες θερμίδες και να είναι υγιεινό , κατά την άποψη τους πάντα.
• Τρώνε αργά και κόβουν το φαγητό σε πολύ μικρά κομμάτια. Αυτές οι συμπεριφορές ονομάζονται τελετουργικές και είναι εξαιρετικά χαρακτηριστικές στην νευρική ανορεξία.
• Κάνουν πολύ συχνή και επίπονη άσκηση ώστε κατά την γνώμη τους να «καεί» το πολύ! φαγητό που έφαγαν.
• Κοιτάζονται πολύ συχνά στον καθρέφτη και ζυγίζονται υπερβολικά συχνά. Ποτέ δεν είναι ευχαριστημένα με αυτό που βλέπουν και πάντα θεωρούν τον εαυτό τους υπέρβαρα, για αυτό και κατά την γνώμη τους πρέπει να κάνουν αυστηρότερη δίαιτα!
• Μερικές φορές, κυρίως όταν είναι πιεσμένα ψυχολογικά, τρώνε πολύ και κάνουν εμετούς (βουλιμικά επεισόδια). Η βουλιμία σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την νευρική ανορεξία και συνήθως συνυπάρχει, κάτι που μπορεί να αποβεί παραπλανητικό για τους γονείς.
• Παρουσιάζουν διαταραχές στον κύκλο τους, κάτι που φοβούνται να αναφέρουν ή ψεύδονται όταν ερωτηθούν σχετικά.

Σε ακόμα πιο προχωρημένα στάδια : ο γονιός είναι εύκολο να ξεχωρίσει κάποια από τα εξωτερικά σημάδια (της εγκατεστημένης πια) νευρικής ανορεξίας στο σώμα: λεπτά και εύθραυστα μαλλιά και νύχια, υπερβολική τριχοφυΐα σε πρόσωπο και σώμα, ανεπαρκής ανάπτυξη στήθους, κρύα και μελανιασμένα άκρα, ξηροδερμία, καμπούρα, αποδυναμωμένοι μύες και συχνά αμηνόρροια. Όλα αυτά σε συνδυασμό με έλλειψη ενέργειας, νευρικότητα, υπογλυκαιμία, αναιμία ακόμα και οστεοπόρωση. Σε ψυχικό επίπεδο, παρατηρούμε κατάθλιψη και απομόνωση του παιδιού από τους φίλους και τους συγγενείς ακόμα και αυτοκτονικές τάσεις ή σκέψεις.

Είναι λοιπόν σημαντικό να θυμόμαστε ότι η νευρική ανορεξία:

• Δεν αναπτύσσεται «ξαφνικά από το πουθενά». Υπάρχουν πάντοτε σημάδια προβληματικής σχέσης του παιδιού με την τροφή ακόμα και από τα 6 χρόνια, τα οποία δεν πρέπει να παραμελούνται.
• Δεν αναπτύσσουν όλα τα παιδιά που είναι «δύσκολα» στα φαγητό νευρική ανορεξία και ψυχογενή βουλιμία αλλά χωρίς έγκαιρη βοήθεια, αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες να τις αναπτύξουν.
• Δεν εμφανίζεται μόνο στην εφηβεία και ούτε μόνο στα κορίτσια. Ένα μικρό ποσοστό αγοριών εφήβων ή μη, προσβάλλεται επίσης.
• Προσβάλλονται και οι αθλητές – αθλήτριες.
• Σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την ψυχογενή βουλιμία και σε πολλές περιπτώσεις συνυπάρχουν.
• Τα ανορεκτικά – βουλιμικά παιδιά εκπαιδεύονται στο να κρύβονται για αυτό και η διαταραχή δεν είναι εύκολα ανιχνεύσιμη σε πρώιμα στάδια αλλά σε πολύ προχωρημένα.
• Όταν είναι πια αναγνωρίσιμη από τον γονιό συνήθως η νευρική ανορεξία έχει ήδη εγκατασταθεί και βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.
• Όταν ο γονιός αντιληφθεί την ύπαρξη των διαταραχών αυτών ΕΙΝΑΙ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ να ζητήσει την βοήθεια των ειδικών ψυχολόγων και διαιτολόγων, δίχως άλλη καθυστέρηση.
• Ο γονιός είναι καλό να έχει πάντοτε στο μυαλό του ότι το «προλαμβάνειν είναι καλύτερο του θεραπεύειν».

⊗το άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα. Εάν έχετε βάσιμες υποψίες ότι το παιδί σας κινδυνεύει, αναζητήστε την βοήθεια ειδικού ψυχολόγου, παιδοψυχολόγου ή ψυχιάτρου άμεσα.

Θέλετε να ξεκινήσετε το δικό σας πρόγραμμα διατροφής; Κάντε κλικ ΕΔΩ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1.Γκιουζέπας Ι. , Ιακωβίδης Α. ,Κανδύλης Δ. ,Φωκάς Κ. : «Κλινική Ψυχιατρική» (ΔΕΠ , Τομέας Νευροεπιστημών ΑΠΘ , Θεσσαλονίκη , επιστημονικές εκδόσεις Παρησιανού).

2.Κατριού Δ., Κρεμενόπουλος Γ. , Παντελιάδης Χ. : «Παιδιατρική» (ΔΕΠ , Τομέας Υγείας παιδιού ΑΠΘ , Θεσσαλονίκη 1997).
3.Φαχαντίδου Α. , Χασαπίδου Μ. : «Διατροφή για υγεία , άσκηση και αθλητισμό» (university studio press, 2002).
4.Ζαμπέλας Α. , : «Κλινική διαιτολογία και διατροφή με στοιχεία παθολογίας» , (Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδη , 2007)