Έρπης ζωστήρας

Γνωρίζετε τι είναι ο έρπητας ζωστήρας; Πως μπορούμε να προστατευτούμε από αυτόν;

Πρόκειται για μια επίπονη νόσο που προκαλείται από την επανεργοποίηση του ιού της ανεμοβλογιάς (ιός VZV) και προσβάλει-επηρεάζει τα νεύρα του σώματος και τις αντίστοιχες περιοχές του δέρματος που αυτά διατρέχουν. Προσβάλει συχνότερα τα άτομα των 50 ετών και άνω και κυρίως άτομα με χαμηλή ανοσολογική δυνατότητα ανταπόκρισης ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. 1 στους 4 ενήλικες εκτιμάται ότι θα εκδηλώσουν έρπητα ζωστήρα σε κάποια στιγμή της ζωής τους.

Τι είναι ο έρπητας ζωστήρας;

Υπολογίζεται ότι το 95% των ενηλίκων άνω των 50 ετών έχουν προσβληθεί και ιαθεί μετά από μόλυνση από τον ιού της ανεμοβλογιάς. Ακόμα και μετά την ίαση, ο ιός ΔΕΝ ΕΚΡΙΖΩΝΕΤΑΙ από τον οργανισμό αλλά παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση έως ότου να  ενεργοποιηθεί κάποια στιγμή κυρίως λόγω της εξασθένησης του ανοσοποιητικού συστήματος, με την πιθανότητα να διπλασιάζεται μετά την ηλικία των 50 ετών.

Ποια είναι τα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα;

Είναι δύσκολο να προβλεφθεί η πορεία της νόσου  ή η σοβαρότητα των συμπτωμάτων και η βαρύτητα της νόσου μπορεί να εξελιχθεί ήπια, μέτρια ή σοβαρά. Το πιο κοινό σύμπτωμα είναι η εκδήλωση επώδυνου εξανθήματος με φυσαλίδες στην μία πλευρά του σώματος  ενώ μπορεί να εκδηλωθεί και στο κεφάλι. Συχνά συνοδεύεται από αίσθημα καύσου (καψίματος) ή πόνο διαπεραστικό που μπορεί να εμφανίζεται σταθερά ή διακοπτόμενα, ενώ πολλοί ασθενείς αναφέρουν ευαισθησία και πόνο ακόμα και μετά από επαφή της πάσχουσας περιοχής με απλά ερεθίσματα όπως η αφή των ρούχων ή η αίσθηση του αέρα στο πάσχων δέρμα (νευροπαθητικός πόνος). Σε σπάνιες σοβαρές περιπτώσεις, ο πόνος είναι αφόρητος. Άλλα συμπτώματα είναι η κακουχία, ο πονοκέφαλος, το οίδημα στην πάσχουσα περιοχή, η ερυθρότητα της πάσχουσας περιοχής, φαγούρα ή μούδιασμα της περιοχής, υπεραλγησία (πιο έντονος πόνος με μικρότερο ερέθισμα) ή αλλοδυνία (πόνος σε κάποια περιοχή που πριν την λοίμωξη δεν πονούσε).

Μεταδοτικότητα του ιού

Ο ιός μεταδίδεται μέσω του υγρού που περιέχουν οι φουσκάλες, ενώ ο ασθενής που θα έρθει σε επαφή με άτομο το οποίο δεν έχει περάσει στο παρελθόν ανεμοβλογιά, μπορεί να του την μεταδόσει μέσω δερματικής επαφής ή επαφής των χεριών  με το υγρό του εξανθήματος. Ο κίνδυνος μετάδοσης δεν υπάρχει πριν την εμφάνιση του εξανθήματος αλλά ούτε και μετά την επούλωση του εξανθήματος (σχηματισμός κρούστας στα εξανθήματα ή εξαφάνιση αυτών).

Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα;

Από την εκδήλωση του εξανθήματος και έπειτα, ο πόνος διαρκεί συνήθως από 2 έως 4 εβδομάδες, κατά μέσο όρο. Συνήθως ο πόνος σταματά εφόσον το εξάνθημα αρχίζει να επουλώνεται και να υποχωρεί. Είναι όμως πιθανό πολλά άτομα να εξακολουθούν να βιώνουν τον συνοδό νευροπαθητικό πόνο ακόμα και πολύ καιρό μετά την ίαση που μπορεί να διαρκέσει από μήνες έως και χρόνια. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται μεθερπητική νευραλγία και ο κίνδυνος εμφάνισης της σχετίζεται άμεσα με την ηλικία και την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος. Όλα τα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα  ζωής των πασχόντων, την ποιότητα του ύπνου, την εργασία ή την κοινωνικότητα τους.

Μπορεί ο έρπητας ζωστήρας να προβληθεί;

Ο μοναδικός τρόπος πρόληψης του έρπητα ζωστήρα είναι ο εμβολιασμός. Γίνεται με μία υποδόρια ένεση σε μία εφάπαξ δόση (1 φορά) και συστήνεται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών σε άτομα άνω των 50 ετών, αποζημιώνεται πλήρως για τις ηλικίες άνω των 60 ετών  ανεξάρτητα από ενδεχόμενο προηγούμενο ιστορικό έρπητα ζωστήρα ή νόσηση από ανεμοβλογιά. Σημαντική κρίνεται επίσης η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος μέσω της διατροφής ή ενδεδειγμένων κατά περίπτωση συμπληρωμάτων διατροφής (όπου και όταν αυτό είναι αναγκαίο), με σκοπό την υποβοήθηση του οργανισμού.

Το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα:

• ΔΕΝ είναι θεραπεία για τον έρπητα ζωστήρα και την μεθερπητική νευραλγία αλλά ανοσοποίηση δηλαδή ισχυροποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος ώστε να αντιμετωπίσει άμεσα και επιτυχημένα την οποιαδήποτε πιθανή ενεργοποίηση του ιού.
• ΔΕΝ βοηθά στην προφύλαξη από την ΑΡΧΙΚΗ μόλυνση, αλλά στην δημιουργία αντισωμάτων κατά του ιού.
• ΔΕΝ ενδείκνυται για παιδιά και εφήβους.
• Δεν ενδείκνυται για άτομα που πάσχουν από σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας HIV/AIDS ή πρωτοπαθείς καταστάσεις ανοσοανεπάρκειας που επηρεάζουν τον μυελό των οστών ή το λεμφικό σύστημα (οξεία και χρόνια λευχαιμία, λεμφώματα, ενεργό φυματίωση ή άλλες καταστάσεις).
• ΔΕΝ χορηγείται στην εγκυμοσύνη. Η εγκυμοσύνη πρέπει να αποφεύγεται εφόσον έχει συμβεί ο εμβολιασμός και για 1 μήνα μετά.
• ΔΕΝ ενδείκνυται για ασθενείς υπό θεραπεία υψηλών δόσεων κορτικοστεροειδών.

 

Πηγές:

1. Κατριού Δ. – Κρεμενόπουλος Γ. – Παντελιάδης Χ. «Παιδιατρική», Δ.Ε.Π, Τομέας Υγείας Παιδιού, Ιατρική σχολή Α.Π.Θ, (Θεσσαλονίκη 1997).
2. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας : «ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 1998)
3. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τμήμα Ιατρικής, Τομέας Νευροεπιστημών, Ι. Λογοθέτης, Ι. Μυλωνάς: «ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ», UNIVERSITY STUDIO PRESS, (Θεσσαλονίκη, 2017)